65 x Typisch Nederlands: Gezellig! en meer

Last updated on October 7th, 2024 at 09:25 am

Gezellig

Hoe typisch Nederlands is gezelligheid?

Dat is de titel van Petra Vethmans boek, over het fenomeen gezelligheid in Nederland. Petra Vethman studeerde culture studies aan de Universiteit van Amsterdam en is sinds 2011 adjunct-hoofdredacteur van Jan Magazine.

Typisch Nederlands: gezellig!

In Gezellig! zoekt ze antwoorden op vragen als:

  • Hoe typisch Nederlands is gezelligheid?
  • Waar komen nieuwe rituelen als gender reveal parties en 21-diners vandaan?
  • Wanneer ontstonden tradities als de kringverjaardag? Koningsdag en het sinterklaasfeest?

De bibliotheek deelt dit boek in onder de noemer Volkskarakter, en dat dekt goed de lading van dit boek. Het is een geschiedenisboek over de Nederlandse cultuur.

Is het woord echt niet te vertalen?

Petra Vethman citeert Paulien Cornelisse die schreef dat het onzin is dat het woord gezellig niet te vertalen is. Als bewijs noemt ze het Engelse woord ‘cozy’. Maar volgens Petra is er inderdaad geen enkel woord dat de complete lading van het Nederlandse woord dekt:

‘Er is geen equivalent in een andere taal te vinden dat de hele reikwijdte van het begrip gezellig dekt: zowel geldend voor knusheid in een klein kring als voor een positieve gemeenschappelijke ervaring in een grotere groep.’

Het Duitse gemütlich, het Engelse cozy en snug, en het Deense hygge dekken maar een deel van de lading van het Nederlandse woord gezelligheid.

Wat valt er te lezen in Gezellig!?

  1. Het eerste hoofdstuk gaat dus over het begrip gezelligheid.
  2. Van kaasfondue tot vegan bbq: de ontwikkeling van de eetcultuur
  3. Mijn huis is mijn kasteel: Gezelligheid in huis
  4. We gaan kamperen en naar de Costa del Sol: Vakantie, van elitair voorrecht tot volksliefde nummer een
  5. Wij houden van oranje: Het gevoel even één volk te zijn
  6. Yolo! Het leven is een feest. Feesten en vieringen binnens-en buitenshuis
  7. Het Sinterklaasfeest
  8. Appendix

Antwoorden op de vragen

Wat zijn nu de antwoorden op de vragen die Petra Vethman stelt? Wat betreft het woord gezellig, schrijft ze dat er geen enkel ander woord de lading van dit Nederlandse woord dekt. In die zin is het dus inderdaad typisch Nederlands.

Wat betreft de opkomst van gender reveal party’s en dergelijke, is haar antwoord dat ze ontstaan uit een combinatie van de ontkerkelijking, individualisering en social media. Door de ontkerkelijking zijn veel vaste rituelen en manieren om dingen te vieren verdwenen. Mensen zoeken nieuwe vormen. Social media zorgen ervoor dat nieuwe feestjes zich snel en verspreiden. Zie ook het fenomeen van de Smash Cake!

Een antwoord op het ontstaan van de kringverjaardag kon ik niet vinden. Aan het Sinterklaasfeest wijdt Petra een heel hoofdstuk. Ze vertelt uitgebreid over de geschiedenis van dit feest, en ook over de veranderingen in de loop van de tijd. Ook behandelt ze de huidige Pietendiscussie.

Uitdrukkingen met Gezellig

  • Wat gezellig zeg!
  • Het moet natuurlijk wel gezellig blijven.
  • Zullen we iets afspreken? Ja, gezellig!
  • Doe niet zo ongezellig! Als je bijvoorbeeld liever geen gebakje wilt.
  • Als reactie op iemand die ergens niet aan wil meedoen: ‘Gezellig hoor!’ en dan ironisch bedoeld.

Wat is typisch Nederlands: 65 dingen!

Naar aanleiding van dit boek vroeg ik me af: wat is er nog meer typisch Nederlands? Ik heb een lijst gemaakt met dingen die mij invielen!

  1. Amsterdamse grachten
  2. Anne Frank Huis
  3. Bitterballen
  4. Boerenkool met worst
  5. De Domtoren in Utrecht
  6. De rosse buurt in Amsterdam
  7. Delfts blauw aardewerk
  8. Deltawerken
  9. Dijkgraaf (waterbeheerder)
  10. Drop. Drop is erom berucht dat buitenlanders ervan gruwen en zich oprecht afvragen hoe wij dat in vredesnaam kunnen eten.
  11. Elfstedentocht
  12. Erwtensoep (snert)
  13. Fietsen
  14. Fietskratten
  15. Fietspaden
  16. Friet met mayonaise
  17. Frikandellen
  18. Gezelligheid
  19. Grachtenpanden
  20. Grolsch bier
  21. Hagelslag op brood
  22. Haring
  23. Het Binnenhof
  24. Huisjes aan het water
  25. Jenever
  26. Johan Cruijff
  27. Kibbeling (gefrituurde vis)
  28. Kinderdijkse molens
  29. Klompen
  30. Koffieshops (niet te verwarren met coffeeshops)
  31. Koningsdag
  32. Koninklijke Familie
  33. Kringverjaardagen
  34. Kroketten
  35. Kruidnoten
  36. Molens
  37. Muziek van Jan Smit, Frans Bauer en dergelijke
  38. Nederlands Openluchtmuseum
  39. Nederlandse fietscultuur
  40. Nederlandse kazen (Gouda, Edam, etc.)
  41. Nederlandse polders
  42. Nederlandse taal
  43. Nederlandse tulpenvelden
  44. Oliebollen (gefrituurde deegballetjes, traditioneel tijdens oud en nieuw)
  45. Omafietsen
  46. Oosterscheldekering
  47. Oranjegekte tijdens sportevenementen
  48. Pancakes (pannenkoeken)
  49. Pepernoten
  50. Pindakaas
  51. Poffertjes
  52. Polderen
  53. Rookworst van de Hema
  54. Sinterklaas en Zwarte Piet
  55. Speculaas
  56. Stamppot boerenkool
  57. Stedelijk Museum Amsterdam
  58. Stroop
  59. Stroopwafels. (hieraan dacht ik omdat mensen in Ik Vertrek altijd stroopwafels geven aan hun nieuwe buren in het buitenland met de tekst: ‘This is typical Dutch!’
  60. Tom pouce
  61. Tulpen
  62. Vla
  63. Windmolens in Kinderdijk
  64. Zaanse mosterd
  65. Zaanse Schans

Nederlandse toetjes

Als ik aan typisch Nederlands toetjes denk, dan komt meteen vanillevla bij me op. Ook hangop staat bekend als typisch Nederlands toetje.

recept voor hangop

Een ander typisch Nederlands toetje is rijstepap. Dat is een romige rijstepudding, vaak op smaak gebracht met vanille en bestrooid met kaneel. Het kan warm of koud geserveerd worden. Ook griesmeelpudding is typisch Nederlands. Het wordt gemaakt van griesmeel (gemalen tarwe), suiker en melk. Het heeft een stevige consistentie en wordt vaak geserveerd met bessensaus. Onderstaande griesmeelpudding maakte mijn man!

griesmeelpudding

Mijn conclusie

Gezellig! is een interessant boek over de Nederlandse cultuur. Het is bovendien geschreven in een makkelijk leesbare stijl, en actueel. Als je houdt van geschiedenisboeken dan zul je dit boek vast waarderen.

Praktische informatie

Gezellig! is voor 21,99 te koop bij bol.com.

Gezellig

Leestip

Hurkle durkle

Wat vind jij van het woord gezellig? En wat vind jij typisch Nederlands?


Discover more from Huisvlijt

Subscribe to get the latest posts sent to your email.

Similar Posts

14 Comments

    1. LOL : ) Het is ook een gezellig woord John.

      In het boek worden woorden als gemutlich en cozy aangehaald, maar de conclusie van de schrijfster is dat niets exact de lading van gezellig dekt.

  1. Gezelligheid is in Nederland niet zo gebonden aan oude tradities als hier. In NL staat men veel meer open voor “nieuwe dingen”. Soms wordt het een beetje vlug een trend, zoals dat cake crashen, maar over het algemeen zijn Nederlanders gezellige mensen met een open “mind”. Ik zou het boek best willen lezen.

  2. Ik associeer gezellig vooral met de druk om mee te doen en daar ben ik allergisch voor. In een blogbericht heb ik wel eens geschreven over de gezelligheidsmaffia in het woon-zorgcentrum waar mijn vader heeft gewoond.

  3. Gezellig is zeker typisch een uniek Nederlands woord.
    Zelf wordt het wel gebruikt bij een negatieve gebeurtenis om de teleurstelling te bedekken. Hans

  4. Ach het is maar een woord .Gezelligheid is niets mee dan het fijn met anderen hebben ,familie vrienden noem maar op.Ach waarom zo moeilijk doen over zo’n woord ,we kennen het toch allemaal en moet je daar nu een boek over schrijven ?Gezellig Toch alleen ik zal het niet lezen !!!

  5. Ik ben licht allergisch voor het woord ‘gezellig’. Komt door mijn eerste schoonouders. Die vochten elkaar en hun kinderen de deur uit. Maar met Kerst en Pasen zat iedereen aan tafel en dan zei moeder altijd “Gezellig, hè?” Lijkt me overigens wel een leuk boek.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.