65 x Typisch Nederlands: Gezellig! en meer
Last updated on October 7th, 2024 at 09:25 am
Hoe typisch Nederlands is gezelligheid?
Dat is de titel van Petra Vethmans boek, over het fenomeen gezelligheid in Nederland. Petra Vethman studeerde culture studies aan de Universiteit van Amsterdam en is sinds 2011 adjunct-hoofdredacteur van Jan Magazine.
Typisch Nederlands: gezellig!
In Gezellig! zoekt ze antwoorden op vragen als:
- Hoe typisch Nederlands is gezelligheid?
- Waar komen nieuwe rituelen als gender reveal parties en 21-diners vandaan?
- Wanneer ontstonden tradities als de kringverjaardag? Koningsdag en het sinterklaasfeest?
De bibliotheek deelt dit boek in onder de noemer Volkskarakter, en dat dekt goed de lading van dit boek. Het is een geschiedenisboek over de Nederlandse cultuur.
Is het woord echt niet te vertalen?
Petra Vethman citeert Paulien Cornelisse die schreef dat het onzin is dat het woord gezellig niet te vertalen is. Als bewijs noemt ze het Engelse woord ‘cozy’. Maar volgens Petra is er inderdaad geen enkel woord dat de complete lading van het Nederlandse woord dekt:
‘Er is geen equivalent in een andere taal te vinden dat de hele reikwijdte van het begrip gezellig dekt: zowel geldend voor knusheid in een klein kring als voor een positieve gemeenschappelijke ervaring in een grotere groep.’
Het Duitse gemütlich, het Engelse cozy en snug, en het Deense hygge dekken maar een deel van de lading van het Nederlandse woord gezelligheid.
Wat valt er te lezen in Gezellig!?
- Het eerste hoofdstuk gaat dus over het begrip gezelligheid.
- Van kaasfondue tot vegan bbq: de ontwikkeling van de eetcultuur
- Mijn huis is mijn kasteel: Gezelligheid in huis
- We gaan kamperen en naar de Costa del Sol: Vakantie, van elitair voorrecht tot volksliefde nummer een
- Wij houden van oranje: Het gevoel even één volk te zijn
- Yolo! Het leven is een feest. Feesten en vieringen binnens-en buitenshuis
- Het Sinterklaasfeest
- Appendix
Antwoorden op de vragen
Wat zijn nu de antwoorden op de vragen die Petra Vethman stelt? Wat betreft het woord gezellig, schrijft ze dat er geen enkel ander woord de lading van dit Nederlandse woord dekt. In die zin is het dus inderdaad typisch Nederlands.
Wat betreft de opkomst van gender reveal party’s en dergelijke, is haar antwoord dat ze ontstaan uit een combinatie van de ontkerkelijking, individualisering en social media. Door de ontkerkelijking zijn veel vaste rituelen en manieren om dingen te vieren verdwenen. Mensen zoeken nieuwe vormen. Social media zorgen ervoor dat nieuwe feestjes zich snel en verspreiden. Zie ook het fenomeen van de Smash Cake!
Een antwoord op het ontstaan van de kringverjaardag kon ik niet vinden. Aan het Sinterklaasfeest wijdt Petra een heel hoofdstuk. Ze vertelt uitgebreid over de geschiedenis van dit feest, en ook over de veranderingen in de loop van de tijd. Ook behandelt ze de huidige Pietendiscussie.
Uitdrukkingen met Gezellig
- Wat gezellig zeg!
- Het moet natuurlijk wel gezellig blijven.
- Zullen we iets afspreken? Ja, gezellig!
- Doe niet zo ongezellig! Als je bijvoorbeeld liever geen gebakje wilt.
- Als reactie op iemand die ergens niet aan wil meedoen: ‘Gezellig hoor!’ en dan ironisch bedoeld.
Wat is typisch Nederlands: 65 dingen!
Naar aanleiding van dit boek vroeg ik me af: wat is er nog meer typisch Nederlands? Ik heb een lijst gemaakt met dingen die mij invielen!
- Amsterdamse grachten
- Anne Frank Huis
- Bitterballen
- Boerenkool met worst
- De Domtoren in Utrecht
- De rosse buurt in Amsterdam
- Delfts blauw aardewerk
- Deltawerken
- Dijkgraaf (waterbeheerder)
- Drop. Drop is erom berucht dat buitenlanders ervan gruwen en zich oprecht afvragen hoe wij dat in vredesnaam kunnen eten.
- Elfstedentocht
- Erwtensoep (snert)
- Fietsen
- Fietskratten
- Fietspaden
- Friet met mayonaise
- Frikandellen
- Gezelligheid
- Grachtenpanden
- Grolsch bier
- Hagelslag op brood
- Haring
- Het Binnenhof
- Huisjes aan het water
- Jenever
- Johan Cruijff
- Kibbeling (gefrituurde vis)
- Kinderdijkse molens
- Klompen
- Koffieshops (niet te verwarren met coffeeshops)
- Koningsdag
- Koninklijke Familie
- Kringverjaardagen
- Kroketten
- Kruidnoten
- Molens
- Muziek van Jan Smit, Frans Bauer en dergelijke
- Nederlands Openluchtmuseum
- Nederlandse fietscultuur
- Nederlandse kazen (Gouda, Edam, etc.)
- Nederlandse polders
- Nederlandse taal
- Nederlandse tulpenvelden
- Oliebollen (gefrituurde deegballetjes, traditioneel tijdens oud en nieuw)
- Omafietsen
- Oosterscheldekering
- Oranjegekte tijdens sportevenementen
- Pancakes (pannenkoeken)
- Pepernoten
- Pindakaas
- Poffertjes
- Polderen
- Rookworst van de Hema
- Sinterklaas en Zwarte Piet
- Speculaas
- Stamppot boerenkool
- Stedelijk Museum Amsterdam
- Stroop
- Stroopwafels. (hieraan dacht ik omdat mensen in Ik Vertrek altijd stroopwafels geven aan hun nieuwe buren in het buitenland met de tekst: ‘This is typical Dutch!’
- Tom pouce
- Tulpen
- Vla
- Windmolens in Kinderdijk
- Zaanse mosterd
- Zaanse Schans
Nederlandse toetjes
Als ik aan typisch Nederlands toetjes denk, dan komt meteen vanillevla bij me op. Ook hangop staat bekend als typisch Nederlands toetje.
Een ander typisch Nederlands toetje is rijstepap. Dat is een romige rijstepudding, vaak op smaak gebracht met vanille en bestrooid met kaneel. Het kan warm of koud geserveerd worden. Ook griesmeelpudding is typisch Nederlands. Het wordt gemaakt van griesmeel (gemalen tarwe), suiker en melk. Het heeft een stevige consistentie en wordt vaak geserveerd met bessensaus. Onderstaande griesmeelpudding maakte mijn man!
Mijn conclusie
Gezellig! is een interessant boek over de Nederlandse cultuur. Het is bovendien geschreven in een makkelijk leesbare stijl, en actueel. Als je houdt van geschiedenisboeken dan zul je dit boek vast waarderen.
Praktische informatie
Gezellig! is voor 21,99 te koop bij bol.com.
Leestip
Wat vind jij van het woord gezellig? En wat vind jij typisch Nederlands?
Discover more from Huisvlijt
Subscribe to get the latest posts sent to your email.
Ik vind gezellig een gezellig woord :P Ik vraag me alleen af of het iets typisch Nederlands is.
LOL : ) Het is ook een gezellig woord John.
In het boek worden woorden als gemutlich en cozy aangehaald, maar de conclusie van de schrijfster is dat niets exact de lading van gezellig dekt.
Gezellig klinkt leuk, maar ik vind stiekem de Duitse variant ook heel gezellig klinken;).
Gezelligheid is in Nederland niet zo gebonden aan oude tradities als hier. In NL staat men veel meer open voor “nieuwe dingen”. Soms wordt het een beetje vlug een trend, zoals dat cake crashen, maar over het algemeen zijn Nederlanders gezellige mensen met een open “mind”. Ik zou het boek best willen lezen.
Is er in Denemarken minder ruimte voor nieuwe dingen dan Dorien?
Ik associeer gezellig vooral met de druk om mee te doen en daar ben ik allergisch voor. In een blogbericht heb ik wel eens geschreven over de gezelligheidsmaffia in het woon-zorgcentrum waar mijn vader heeft gewoond.
Brrrr, op die manier is gezellig inderdaad niet zo positief.
Gezellig is zeker typisch een uniek Nederlands woord.
Zelf wordt het wel gebruikt bij een negatieve gebeurtenis om de teleurstelling te bedekken. Hans
Wat mij nu vooral binnenschiet is gezelligheid kent geen tijd…
Fijn weekend
Laten we eens wat gezelligs doen vandaag… typisch Nederlands.
Ach het is maar een woord .Gezelligheid is niets mee dan het fijn met anderen hebben ,familie vrienden noem maar op.Ach waarom zo moeilijk doen over zo’n woord ,we kennen het toch allemaal en moet je daar nu een boek over schrijven ?Gezellig Toch alleen ik zal het niet lezen !!!
Ach.. wat is gezellig, dat verschilt ook nog wel per persoon.
Love As always
Di mario
Ik ben licht allergisch voor het woord ‘gezellig’. Komt door mijn eerste schoonouders. Die vochten elkaar en hun kinderen de deur uit. Maar met Kerst en Pasen zat iedereen aan tafel en dan zei moeder altijd “Gezellig, hè?” Lijkt me overigens wel een leuk boek.
En dat bedoelde ze dan niet ironisch ; ) ?