Deze week keek ik de documentaire Utopie van Sofie. Dat is een documentaire over onderwijsspecialist Sofie van de Waart die een speciale klas begint voor hoogbegaafde kinderen.

Wat me vooral opviel aan Utopie van Sofie is het enthousiasme en de daadkracht van Sofie, en het 'gezeik' waar ze tegenaan loopt. Hier is nou eens iemand die van aanpakken weet, maar tegen de grenzen van het systeem aanloopt.

Ik voelde erg met haar mee!

Utopie van Sofie

In de documentaire Utopie van Sofie wordt onderwijsspecialist Sofie gevolgd én een stuk of 5 hoogbegaafde kinderen. In Breda start Sofie namelijk een speciale klas voor hoogbegaafde kinderen: Explora. Ze doet dat in opdracht van twee scholen.

Hoogbegaafde kinderen van welgestelde ouders en vluchtelingen door elkaar

De ene school staat in een welgestelde 'witte' wijk, en de andere school in een meer 'zwarte' wijk met Somalische, Turkse en Syrische achtergrond. Dus behalve dat hoogbegaafde kinderen in een speciale klas komen, is het ook een mooie samenkomst van heel verschillende rangen en standen! Het idee is dan ook dat de kinderen elkaar dan later op het VWO of gymnasium al kennen, en daardoor beter 'mengen'.

Utopie van Sofie: waarom een speciale klas voor hoogbegaafde kinderen?

De reden dat Explora wordt gestart is dat hoogbegaafdheid bij kinderen vaak niet wordt herkend. Volgens Sofie hebben hoogbegaafde kinderen vaak dezelfde problemen hebben als kinderen die het onderwijsniveau niet aankunnen. En dan kun je denken aan gedrag als spijbelen, klieren en vervelen in de klas tot zelfs depressie.

Kijkje in de klas en bij de hoogbegaafde kinderen thuis

In Utopie van Sofie krijg je als kijker zowel een kijkje in de klas als bij kinderen thuis. Eén van de dingen die opvallen in de klas is als de hoogbegaafde kinderen een creatieve opdracht krijgen. Hen wordt gevraagd om een zogenoemde menstekening te maken, een tekening van een mens. Een deel van de hoogbegaafde leerlingen vindt het heel lastig om aan de slag te gaan met deze opdracht. En Sofie zegt tegen haar collega docent dat ze veel langer over een menstekening doen dan 'gewone' leerlingen.

Sofie van de Waart met Ashwaaq

Daarnaast zie je de kinderen ook in hun thuissituatie. Zoals de verlegen, 10 jarige Ashwaaq uit Somalië. Je ziet haar thuiskomen van school bij een kleine flat en hoort haar Arabisch/Somalisch (?) praten met haar moeder. Het is leuk om te zien dat ze later in de documentaire Utopie van Sofie een speelafspraak durft te maken met Madelief, die in een welgestelde wijk woont.

Over Utopie van Sofie

De documentaire bestaat uit:

• Gesprekken met Sofie
• Beelden uit de klas
• Beelden van de kinderen in thuissituatie
• Gesprekken met sommige hoogbegaafde kinderen
• Gesprekken van Sofie met ouders

Je ziet ook in de documentaire dat Sofie een mailtje krijgt dat ze haar in de toekomst van het project Explora afhalen. Je ziet haar (terechte) pijn en teleurstelling over de manier waarop dit haar wordt meegedeeld. Als kijker was ik ook pijnlijk getroffen. Hier is nou eens een bevlogen en betrokken leerkracht, en dan gaan ze daar zo mee om. De kracht van het enthousiasme en de werkwijze van Sofie blijken sommige mensen 'moeilijk' te vinden.

Overigens had Sofie van de Waart zelf als kind (niet gediagnosticeerde) adhd.

Deze documentaire kijken?

Je kunt Utopie van Sofie gratis kijken op 2doc.nl. Hij duurt een uurtje.

Meer lezen over Sofie van de Waart?

Sofie van de Waart heeft jarenlang voor de klas gestaan, startte en verkocht haar eigen huiswerkinstituut en werkt nu als specialist op scholen. Op de site AOB lees je meer over Sofie. En je kunt Sofie van de Waart natuurlijk ook vinden op haar eigen website jufsofie.nl.

Tijdens coronatijd begon ze met een column voor Trouw. Haar columns zijn inmiddels gebundeld in het boek De wereld van juf Sofie.

Lees- en kijktips

• Basisschool kiezen
• Magister
• Het beste voor Kees

Wat vind jij van de documentaire Utopie van Juf Sofie? En wat zijn jouw gedachten over het Nederlands onderwijs?