Uitstrijkje maken: ik deed de zelfafnametest
Er lag een roze envelop in mijn brievenbus. In de envelop zat een uitnodiging om een uitstrijkje te laten maken. Daarbij worden met een borsteltje wat cellen van de baarmoedermond gehaald. Die worden vervolgens onderzocht op het HPV-virus.
Uitstrijkje zelf maken met een zelfafnametest
De laatste keer dat ik een uitstrijkje liet maken is 5 jaar geleden als ik me goed herinner. Sindsdien is er de mogelijkheid om zélf een uitstrijkje te maken. Ik vind dat een geweldige optie, die ik dan ook met beide handen aangreep.
Jahaaa! Ik weet wel dat het niks voorstelt. Maar toch!
Want alles goed en wel, en ik weet wel dat het allemaal niets voorstelt, maar zeg dat maar tegen mijn lichaam. Als ik op die bank moet gaan liggen bij de huisarts, en ze zeggen: 'Laat uw benen maar ontspannen opzij vallen,' dan beginnen ze te klapperen als een paar goedkope castagnettes! Als ik dat kan mijden, dan graag.
Bovendien: het is niet eens de huisarts die het uitstrijkje maakt, maar de assistente. Dan denk ik helemaal: 'Dan kan ik dat ook wel zelf.'
Hoe vraag je een zelfafnametest aan?
Ik vroeg de zelfafnametest aan via https://portaal.landelijkescreening.nl/clientportaal?0. Je logt daarin met je DigiD. Eenmaal ingelogd kom je automatisch op de site van jouw regio terecht, in mijn geval Bevolkingsonderzoek Oost Gelderland, Overijssel.
Je kunt daar de stappen volgen om de zelfafnametest aan te vragen.
Zelf een uitstrijkje maken: mijn ervaring
Ik kan niet anders zeggen dan dat ze goed hun best hebben gedaan om de zelfafnametest voor het uitstrijkje duidelijk uit te leggen. De verschillende stappen zitten verpakt in verschillende compartimenten, en alles wordt zorgvuldig uitgelegd. Bovendien is er een soort diashow waarin stap voor stap wordt uitgelegd wat je moet doen, en dat begint met 'Was uw handen.'
Zelftest baarmoederhals pijnlijk?
Ik ben blij te kunnen zeggen dat de zelftest van je baarmoederhals niet pijnlijk is. Het de houder waarmee je de test doet, die je in je vagina moet duwen, is klein. Hij is kleiner dan bijvoorbeeld zo'n speculum dat de dokter gebruikt om goed te kunnen kijken in je vagina. Dat maakt deze zelftest van de baarmoederhals niet pijnlijk.
Het kan natuurlijk voor iedereen anders zijn, maar ik vond het echt heel goed te doen en zeker niet pijnlijk.
Zelf een uitstrijkje maken is niet moeilijk
Vervolgens sloop ik naar boven, om in alle rust dat uitstrijkje te kunnen maken. Eerlijk gezegd vond ik het alsnog best spannend. Moeilijk was het beslist niet. Wie wel eens een vaginale schimmelinfectie heeft gehad, en Canesten heeft gebruikt om daarvan af te komen, zal de methode herkennen. Je brengt de houder in de vagina, duwt daarna het borsteltje naar voren, en dan moet je 5 keer draaien tot je elke keer een klik hoort. Door dat draaien 'pakt' het borsteltje de benodigde cellen van de baarmoedermond.
Daarna haal je de houder er weer uit, en doet die in de verpakking terug.
Klaar.
Mijn grootste zorg was dat ik per ongeluk het deel met het borsteltje zou aanraken, en daardoor de test laten mislukken.
De uitslag van het zelfgemaakte uitstrijkje
Na anderhalve week kreeg ik een envelop met de uitslag van het uitstrijkje. Ik werd prompt weer zenuwachtig, want ik wist: als ze het HPV virus hebben gevonden moet ik alsnog een uitstrijkje laten maken door de assistente.
Maar ik kreeg heel goed nieuws:
'Er is geen HPV (humaan papillomavirus) gevonden. U heeft geen verhoogd risico op baarmoederhalskanker. U ontvangt over 10 jaar weer een uitnodiging voor het bevolkingsonderzoek.'
Voor en nadelen van zelf een uitstrijkje maken
Hieronder wat ik de voor- en nadelen vind van zelf een uitstrijkje maken
Voordelen
- Een enorm voordeel vind ik dat je dus niet naar de huisarts hoeft. Je kunt het gewoon even thuis doen.
- Je hoeft niet met de eendenbek!
- Het is veel minder stressvol vind ik.
Nadelen
- Ze testen je op het HPV virus. Is dat aanwezig? Dan moet je alsnog een uitstrijkje laten maken bij een professional, want alleen die uitstrijkjes worden nader onderzocht als ze HPV ontdekken. Bij de zelfafnametest doen ze die tweede stap niet. Als ik het goed begrijp is dit, omdat bij de zelfafnametest materiaal uit de vagina wordt onderzocht op HPV. Bij het uitstrijkje wordt echt materiaal van de baarmoedermond meegenomen en kunnen ze dat bij aanwezigheid van HPV meteen op afwijkende cellen testen.
Ze brengen het alsof het alleen voor extreem bange vrouwen is
Op de site van het RIVM en in de brief wordt de zelfafnametest wel neergezet als een soort laatste redmiddel, voor vrouwen die anders het uitstrijkje niet laten doen. Of die een bepaalde voorgeschiedenis hebben waardoor een uitstrijkje laten maken voor hen heel beladen is. Daarin herken ik me niet. Ik zou ook meedoen als ik wel naar de huisarts moest. Maar ik vind deze optie gewoon veel prettiger.
Ik snap niet zo goed waarom ze het zo brengen, alsof het alleen maar is als je anders niet zou durven gaan.
Mijn conclusie over zelf een uitstrijkje maken
Ik vind de mogelijkheid om zelf een uitstrijkje te maken een grote uitkomst, en opluchting. Niet alleen hoef ik nu tenminste niet de huisarts te bellen voor een afspraak, ik hoef ook niet met de eendenbek. Ik kan gewoon in alle rust de test doen. Voor vrouwen die dit onderzoek stressvol vinden, is de zelfafnametest een prettige optie.
Het grootste nadeel is dat als je positief test op HPV, je alsnog een uitstrijkje moet laten maken. Volgens het RIVM komt dit voor bij 7 op de 100 vrouwen.
Praktische informatie: de zelfafname test is gratis
Niet onbelangrijk: de zelfafnametest is gewoon gratis. Een HPV test kopen is dus niet meer nodig.
Meer weten?
Op de site van het RIVM lees je alles over het uitstrijkje, HPV, de zelfafnametest etc.
Zie ook mijn ervaring met borstkankeronderzoek en mijn post: HPV vaccinatie ervaringen
Leestip: Multi-gyn actigel ervaring
Hoe zijn jouw ervaringen met uitstrijkjes?
Vorig jaar kreeg ik voor het eerst een oproep. Die zelfafnametest klonk goed, maar ik durfde niet. Ik was bang dat ik iets verkeerd zou doen, waardoor de test niet betrouwbaar zou zijn. Dus tja, dan maar naar de huisarts. En inderdaad, de assistente doet bij ons de uitstrijkjes. Heel eerlijk? Ik had liever gehad dat de huisarts het zelf deed.
Ja, dat snap ik heel goed Naomi. Als ik moest kiezen tussen een uitstrijkje door de huisarts of assistente dan zou ik ook liever de huisarts hebben. Als het dan toch moet, dan graag door de arts zelf.
Helaas zo vaak met artsen in aanraking geweest dat ik de schaamte ver voorbij ben. Ik denk altijd dat mensen zichzelf wel heel bijzonder moeten vinden om er problemen mee te hebben. Iets wat ze elke dag meerdere keren doen is voor hen niets speciaals. Daarnaast heb ik de assistente bijna net zo hoog zitten als de huisarts. Doordat zij veel meekijken en ook opleidingen volgen. Ze worden niet zo van de straat geplukt.
In het verleden heb ik in het ziekenhuis in Utrecht classes bijgewoond voor studenten in opleiding. Was toen zelf net 16. Arts zag mijn open houding en vroeg of ik vragen wilde beantwoorden ivm het sociale aspect van mijn ziekte. Ja natuurlijk. En voor mij is geen vraag te gek en als ze er zelf niet over beginnen dan vertel ik zelf de moeilijkheden wel. Later nog studenten aan bed om me te bedanken en nog wat extra vragen te stellen die ze toch in de groep ongemakkelijk vonden.
Fijn dat je je zo vrij kunt voelen Geldover. Dat is mooi meegenomen.
Ik heb vroeger wel uitstrijkjes laten maken. Het was niet mijn hobby, maar was te doen. Ik vond vooral de afloop vervelend. Ik lag dan een dag te kronkelen van de napijn.
Ik heb een aantal jaren geleden om persoonlijke redenen gekozen om met geen enkel bevolkingsonderzoek meer mee te doen.
Ook ik liet het braaf doen .Uitstrijkjes maken hoeft bij mij niet meer nu ik 68 en de andere bevolkingsonderzoeken heb ook ik me voor afgemeld .Voor velen onbegrijpelijk maar het is mijn keuze wel in overleg met mijn man !
Ik ben erg geïnteresseerd VeggieMo en Elisabeth: wat zijn jullie overwegingen om niet meer mee te doen aan bevolkingsonderzoeken?
Mijn reden is heel erg persoonlijk en daarom wil ik er niets verder over schrijven hier ,sorry
@Vlijtig Liesje,
Ik heb je een mailtje gestuurd. Ik vond het ook wat te persoonlijk om hier neer te zetten, maar in een mail is dat toch anders.
Groetjes, VeggieMo
Huisartsassistenten zijn ook mensen die daar echt voor opgeleid zijn.
Zelf ga ik denk ik toch liever naar de huisarts, want ik zou denk ik meer het gevoel hebben dat het dan zeker goed was gegaan, haha.
Zelf doen lijkt me niet zo gek. Handig, in je eigen tijd.
Tegen de assistente heb ik niets, ik zou het gek vinden als een arts deze routinehandelingen zelf deed.
In het buitenland is een uitstrijkje echt iets wat een arts doet. Dat laten ze niet aan een assistente over.
Wat handig ik was helemaal niet op de hoogte van die mogelijkheid.
Ik heb hem dit jaar ook voor het eerst zelf gedaan! Ideaal! Ik vergeet gewoon om een afspraak te maken, echt erg hoor met mij. Heb nu zelf gelijk de test besteld en gedaan en heel snel de uitslag terug. Over 10 jaar mag ik weer. En ga het dan zeker weer zelf doen. Bevalt me goed, kost me weinig tijd ook en het is zo gepiept.
Ik was ook aangenaam verrast over de snelheid waarmee ik de uitslag kreeg.
Vorig jaar heb ik het ook zelf gedaan. Veel fijner dan het bij de huisarts te moeten laten doen! De uitslag was goed en nu heb ik de leeftijd bereikt dat het nooit meer hoeft.
Onze huisartsassistente is bijzonder kundig en vriendelijk en begripvol. Ik heb er geen enkel probleem mee om dit door haar te laten doen. De eendebek blijft vervelend, of de arts of de assistente het nu doet.
Onze assistente heeft meerdere aanvullende opleidingen gedaan om de huisarts te ontlasten en de term praktijkondersteuner is meer op zijn plaats. Ze doet ook mijn jaarlijks terugkerende indicatie op verhoogde kans hart- en vaatziekten. En een andere praktijkondersteuner doet mijn longfunctietest (astma). Zo houdt de huisarts meer tijd over voor afspraken die gecompliceerd zijn.
Iedere arts noemt het fenomeen, dat mensen bij het weggaan datgene noemen, waar ze eigenlijk voor komen. Onder meer de competentie van de assistentes zorgt er voor, dat de huisarts tijd houdt voor het bespreken van de zaken die op de drempel naar voren worden gebracht.
Ik vind een assistente prima om bijvoorbeeld te laten controleren op blaasontsteking of bloeddruk meten, maar bij dingen als een uitstrijkje heb ik toch liever een huisarts.
dit is wel wat voor mij, ik weiger stelselmatig een uitstrijkje te laten maken...
Is dat uit angst Felice? Of vanuit principiële overwegingen? Als het vanwege angst is, is het een mooie oplossing.
Ja, ik heb er dit jaar ook voor gekozen. Werkt perfect! Ik ervaar een uitstrijkje maken ook als stressvol, en omdat ik al genoeg stress heb, vond ik het welletjes. Wat je als nadeel noemt, dat als het virus wel wordt ontdekt, je dan alsnog moet, vind ik geen nadeel. Want de kans dat er dan iets mis is, is veel groter. Voor mijn idee doe je het dan echt ergens voor. En dan ben je blij dat het op tijd (hopelijk) wordt ontdekt!
Ja, dat is ook weer waar Adelheid.
Ik ging naar de huisarts maar kan niet tegen de pijn! Zelfs met kalmeringsmiddel ging het niet. Nu heb ik die zelfafnameset maar ik durf het nog steeds niet.
Wat vervelend dat het bij jou zo'n pijn doet Sushy. Dat hoort toch niet dacht ik... Hopelijk lukt het je toch een keer met de zelfafname test.
Misschien lees ik eroverheen maar ik vraag me af of het net zo betrouwbaar is? Het lijkt me dat er meer kans is dat het misgaat als je het thuis doet? En krijg je dan ook de uitslag zo onpersoonlijk in een envelop als er wel wat gevonden wordt? Want dat lijkt me ook een dingetje. Ik ga me erin verdiepen want het lijkt me inderdaad stukken minder stresvoll dan bij de dokter.
Ja, het is bewezen even betrouwbaar. Dat vond ik natuurlijk ook erg belangrijk, want anders schiet het nog niet op. Dan was ik toch maar naar de huisarts gegaan voor het uitstrijkje.
Bij ons is het inderdaad ook de assistente die het doet, maar als je wil kun je vragen of de huisarts het doet hoor. Ik vind het persoonlijk juist wel prettig dat de assistente het doet, aangezien zij een vrouw is en de huisarts niet.
Bij mijn eerste uitstrijkje wist ik niet dat je het zelf ook kon doen, maar ik neem dat voor de volgende keer zeker in overweging.
Het is ook nog vrij recent dat je het zelf kunt doen Jenn. Bij mijn vorige uitstrijkje was dit nog niet.
Als man hoef je dat niet, maar de prostaat is ook wel een ding. Hans
Moet dat ook regelmatig onderzocht worden Hans?
Ik heb al het een en ander in het verleden gehad bij de gynaecoloog, dus zo'n uitstrijkje doet me ook niet meer zoveel. Over 4 jaar krijg ik mijn eerste oproep.
Ondanks 5 bevallingen, of misschien juist daardoor, heb ik er wel moeite mee.
Zo goed om dit te weten. Ik ben meestal te lui en te laks om een afspraak te maken. Kost me weer verlof uren en zo. ja ik weet het, heel, heel slecht.
Denk dat ik deze maar eens ga aanvragen.
Dat zou ik zeker doen als je aan de beurt bent voor een uitstrijkje. Kleine moeite om het even thuis te doen.
Ik heb het vorig jaar ook voor het eerst zelf gedaan en prima bevallen,niet dat ik bang ben en ik heb ook geen stress, ik heb het wel vaak bij de dokter laten doen,maar dit is makkelijker en relaxt thuis,een geweldige uitkomst voor veel vrouwen. op zich is er weinig aan de hand,maar sommige vrouwen hebben last ervan heb ik wel gehoord,misschien heeft dat met droogheid te maken dan is het pijnlijker.
Dank voor je uitvoerige uitleg/ervaring. Het klinkt allemaal goed, maar toch zou ik het niet zelf doen, maar dat komt omdat ik bang ben dat ik het niet goed doe, dan maar liever in 1x goed.
Ik snap je zorg. Het fijne aan de test is dat je 5 keer moet draaien, en elke keer een klik hoort. Hoor je 5 klikken, dan heb je het goed gedaan : )
Ik heb hem recent ook laten doen. Maar dan wel bij de assistente.
Ik ben zelf al 11 jaar doktersassistente en ook al 11 jaar ruim ervaren in het maken van uitstrijkjes. Zelf zou ik het liever door de assistente laten doen als de huisarts. Mijn ervaring is, dat de assistente vaak meer tijd heeft en het rustiger aan kan doen als de huisarts.
En qua kundigheid zit er eigenlijk geen verschil.
Maar ik vind het heel goed dat ze zelftests er zijn. Zo kunnen mensen die het niet fijn vinden toch het uitstrijkje laten maken.
Dat klinkt me vertrouwenwekkend in de oren Monique. Goed om te horen vanuit het perspectief van een assistente!
O wat een fijn artikel! Een afspraak bij de huisarts is zo lastig als je werkt. Dit is goed te doen. Dank je wel!
Ik mag volgend jaar voor het eerst. Ik heb besloten om het eerst gewoon te laten doen, omdat ik nog niet weet hoe dat is. Vooral het idee dat er nog een kans bestaat dat je na die zelftest alsnog naar de huisarts moet houdt me tegen - zeker voor die eerste keer. Dan zou ik daar helemaal vol spanning liggen namelijk.
Dan is gewoon meteen naar de huisarts gaan voor jou inderdaad prettiger als ik het zo lees.
Handig dat je thuis in je eigen tijd kan doen.
Ik hoef lekker niet meer maar ik heb er nooit moeite mee gehad. Tuurlijk was het niet mijn hobby maar het is zo gebeurd. Maar wel goed dat dit kan, als je echt niet naar de dokter wilt. Persoonlijk zou ik ‘t liever aan de professional overlaten ;-)
Goed dat je hierover schrijft!
Zelf heb ik ook de zelfafnametest gedaan, puur en alleen omdat ik mijn eigen huisarts ook persoonlijk ken, dus dat net een stapje te ver vind.
Zelf werk ik overigens als doktersassistente en eigenlijk doen wij dit soort dingen altijd in plaats van de huisarts zelf. Ik probeer altijd de tijd te nemen en mensen op hun gemak te stellen. Laatst had ik nog een dame die erg angstig was. Na afloop was ze helemaal blij dat ze het toch gedaan had en was het haar reuze mee gevallen. Dat is altijd mijn doel het uitstrijkje zo af te nemen dat iemand er geen naar gevoel aan overhoudt. Of je het nu door de huisarts of assistent laat doen, de handeling op zich stelt niet heel veel voor, maar de communicatie met de patiënt is eigenlijk wat het belangrijkst is om iemand een veilig gevoel te geven.
Jij klinkt als een fijne doktersassistent : )
Een eenden bek is inderdaad naar, maar zelf doen lijkt mij ook niet zo fijn.
Ik ben juist heel blij dat de hiervoor getrainde assistente dit routine werk doet. Anders worden de zorgkosten nog vele malen hoger.
En nu kan de arts een patiënt helpen die echt gezondheidsklachten heeft.
Iedereen is weer anders. Ik vind het fijn dat er de optie van de zelftest.