Waarom iedereen gietijzeren pannen in huis zou moeten hebben! 🔥🥘

Gietijzeren pannen zijn al eeuwenlang populair, en dat is niet voor niks. Deze pannen staan bekend om hun duurzaamheid, geweldige warmtebehoud en veelzijdigheid. Of je nu een ervaren kok bent of net begint met koken, een gietijzeren pan kan je koken naar een hoger niveau tillen. In dit artikel ontdek je alles over de voordelen, het onderhoud en de beste toepassingen van gietijzeren pannen.

De geschiedenis van de gietijzeren pan in een notendop!

Gietijzeren pannen hebben een lange geschiedenis die teruggaat tot de 5e eeuw v.Chr. De versie die we vandaag de dag gebruiken werd pas in de 17e en 18e eeuw ontwikkeld. Het proces van gietijzer gieten werd geperfectioneerd in landen als Nederland en Engeland. Destijds werden gietijzeren pannen vaak handgemaakt, met behulp van zandvormen om het ijzer in te gieten. Tijdens en na de industriële revolutie kwam massaproductie op en werd gietijzer steeds betaalbaarder.

Een gietijzeren pan in elke keuken

In de loop der tijd werden gietijzeren pannen steeds meer een essentieel onderdeel van keukens over de hele wereld, vooral in landen zoals de Verenigde Staten. Merken zoals Lodge, dat in 1896 werd opgericht, zijn enkele van de oudste fabrikanten van gietijzeren kookgerei en hebben geholpen om de populariteit van gietijzeren pannen wereldwijd te vergroten. Tegenwoordig zijn gietijzeren pannen geliefd vanwege hun duurzaamheid, veelzijdigheid en de speciale smaak die ze aan de maaltijd kunnen geven

20ste eeuw: gietijzeren pan verdreven door RVS pannen en anti-aanbakpannen

In de 20ste eeuw werd de gietijzeren pan minder populair. Dat kwam doordat er toen pannen kwamen van roestvrij staal en aluminium. Dergelijke pannen zijn veel lichter dan gietijzer en vaak makkelijker te onderhouden. Vooral anti-aanbakpannen werden populair in de jaren ’60 en ’70 vanwege hun gebruiksgemak en eenvoud in het schoonmaken. Dit maakte gietijzeren pannen minder aantrekkelijk voor veel mensen, die liever wat makkelijkere en lichtere pannen gebruikten.

Soorten gietijzeren pannen en hun toepassingen

Er zijn verschillende soorten gietijzeren pannen met hun eigen voordelen.

• Skillets (Koekenpannen) – Dit is waarschijnlijk de meest populaire gietijzeren pan. Het is ideaal voor bakken, braden, sauteren en grillen. Van het maken van roerei tot het bakken van een biefstuk, een gietijzeren skillet is een veelzijdige keuze.
• Braadpannen – Deze grotere pannen hebben vaak een deksel en zijn perfect voor het langzaam garen van stoofschotels, het braden van vlees of het maken van soepen en sauzen. De dikke bodem zorgt ervoor dat de warmte goed wordt vastgehouden, wat zorgt voor gelijkmatig gegaard voedsel.
• Braadschalen – Deze pannen zijn meestal groter en rechthoekiger, ideaal voor gerechten zoals lasagne, braadstukken of zelfs voor bakken in de oven. Ze zorgen voor een gelijkmatige garing en kunnen direct van het fornuis naar de oven worden gebracht.

Gietijzeren pan voordelen

Gietijzer staat erom bekend dat het de warmte goed vasthoudt. Daardoor is het heel geschikt voor gerechten die langzaam moeten garen of waarvoor constante hitte nodig is. Denk aan stoofschotels, braadstukken of zelfs brood. Of je nou vlees wilt braden, groenten wilt sauteren of een toetje wilt bakken, een gietijzeren pan kan het allemaal aan. Het is de ultieme alles-in-één pan. Je kunt hem zelfs buiten gebruiken boven een vuurtje of op de barbecue. Hieronder een foto van een Action gietijzeren pan boven een vuurtje:

Hieronder de voordelen handig op een rij:

✅ 100% PFAS-vrij – Gietijzer bevat geen schadelijke chemicaliën en geeft niets af aan je eten.
🔥 Natuurlijke anti-aanbaklaag – Door de pan goed in te branden en regelmatig te gebruiken, ontstaat er een natuurlijke anti-aanbaklaag (ook wel ‘seasoning’ genoemd).
💪 Super duurzaam – Een gietijzeren pan gaat een leven lang mee en wordt zelfs beter naarmate je hem vaker gebruikt.
🌡️ Hoge temperaturen – Je kunt gietijzer veilig gebruiken op hoge temperaturen, zonder dat er giftige dampen vrijkomen (wat bij sommige anti-aanbakpannen met PFAS wel kan gebeuren).
♻️ Milieuvriendelijker – Geen coatings die kunnen slijten, geen microplastics, en een pan die generaties lang meegaat.

Onderhoud en inbranden

Een gietijzeren pan vraagt wel wat zorg, maar met de juiste aandacht gaat hij levenslang mee. Als je een gietijzeren pan koopt, moet je hem thuis vervolgens eerst ‘inbranden’. Dat doe je met olie. De olie gaat door het inbranden in de poriën van de pan zitten waardoor deze steeds beter gaat bakken. Je maakt dus eigenlijk een soort natuurlijke anti-aanbaklaag in de pan. Dit wordt trouwens ook wel seasoning genoemd.  Dit laagje voorkomt niet alleen dat voedsel aan de pan blijft plakken, maar voorkomt ook roest.

Een gietijzeren pan inbranden is eenvoudig: smeer de pan in met een dunne laag olie (zoals lijnzaadolie of zonnebloemolie). Daarna zet je de pan 1-2 uur in de oven op een hoge temperatuur, en vervolgens laat je hem afkoelen. Herhaal dit zo’n 1 tot 2 keer per jaar om de anti-aanbaklaag te onderhouden.

Schoonmaken

Een gietijzeren pan moet je met beleid schoonmaken. Het is zeker niet de bedoeling dat je hem te lijf gaat met een flinke scheut afwasmiddel of nog erger: dat je hem in de vaatwasser zet want dan beschadig je de anti aanbaklaag. Hoe moet het dan wel? Maak de pan schoon met warm water en een borstel of een beetje zout om vastzittend vuil te verwijderen. Droog de pan goed af en smeer een dunne laag olie over het oppervlak om roest te voorkomen.

Recepten en Tips voor Gietijzeren Pannen

Hier zijn een paar eenvoudige recepten die perfect zijn voor je gietijzeren pan:

Frittata

Een gietijzeren pan is ideaal voor het maken van een frittata. Bak groenten en vlees in de pan, giet de eieren eroverheen en zet de pan in de oven voor een heerlijke, gelijkmatig gebakken frittata.

Stoofpot

De dikke bodem van een gietijzeren pan maakt hem perfect voor stoofpotten die urenlang moeten sudderen. De pan houdt de warmte goed vast, waardoor je stoofpot gelijkmatig gaart en de smaken zich goed ontwikkelen.

Gebakken Kip

Een gietijzeren pan is ideaal voor het bakken van kip met een krokante huid. Verhit de pan goed, voeg wat olie toe, en bak de kip aan beide kanten goudbruin voor een heerlijke, sappige maaltijd.

Gietijzeren pannen Action

Bij de Action vind je gietijzeren pannen. Je hebt een set van 3 pannen voor nog geen 50 euro! Hieronder zie je zo’n pan van de Action:

Volgens Sylvia Witteman zijn gietijzeren pannen van Ikea ook prima.

Hoe zit dat met Creuset?

 

Zelf heb ik een mintgroene Creuset pan. Dat is een gietijzeren pan met een emaille laagje. Het voordeel is dat ik die niet hoefde in te branden. Nadeel is dat ik te vrekkig was om een grote pan te kopen, waardoor hij eigenlijk te klein is… Bovendien vind ik hem erg zwaar.

Kenmerk	Gewone gietijzeren pan	Le Creuset (geëmailleerd gietijzer)
Onderhoud	Moet je regelmatig inbranden	Geen inbranden nodig door emaillelaag
Schoonmaken	Niet met zeep, geen vaatwasser	Kan met zeep en vaak in de vaatwasser
Anti-aanbaklaag	Ontstaat door goed inbranden en gebruik	Glad geëmailleerd oppervlak voorkomt aanbakken
Roestgevaar	Kan roesten als hij nat blijft	Roest niet door de beschermende emaillelaag
Kleur & uiterlijk	Zwart, ruw oppervlak	Fleurig uiterlijk

Gietijzeren pan recepten

Er is zelfs een heus kookboek speciaal met gietijzeren pan recepten:

Conclusie

Gietijzeren pannen zijn een uitstekende investering. Ze zijn duurzaam, veelzijdig en kunnen een leven lang meegaan als je ze goed onderhoudt. Met een beetje zorg en aandacht kunnen ze zelfs generaties lang doorgegeven worden. Dat geeft ze ook nog eens sentimentele waarde. Zelf vind ik het grote nadeel dat ze zo zwaar zijn, maar dat ze beslist PFAS vrij zijn vind ik dan weer een groot voordeel.

Wat zijn jouw ervaringen met gietijzeren pannen?