Zelfzorg voor dummies: een andere kijk op zelfzorg!

Last updated on July 29th, 2024 at 10:56 am

Zelfzorg.

Wat is dat eigenlijk?

Volgens Van Dale is zelfzorg:

‘Het zorgen voor zichzelf, m.n. voor eigen welzijn of gezondheid.’

Maar hoe doe je dat precies? En míjn grote vraagstuk: doe je dan niet anderen tekort? Is zelfzorg niet egoïstisch? En hoe makkelijk is mentale hygiëne?

Volgens de voorstanders van zelfzorg niet. Sterker nog, positief beschouwd kun je andere mensen geen groter plezier doen dan met zelfzorg. Want hoe sterker en beter jij in het leven staat, hoe meer je anderen te bieden hebt.

Waarom is zelfzorg belangrijk?

Toen ik nog een jong en bezorgd moedertje was, want zorgeloos zijn zit helaas niet in mijn karakter, kwam ik het verhaal van de zuurstofmaskers al tegen. Dat gaat zo: als je met kleine kinderen in het vliegtuig zit, en er gaat iets mis, geef dan eerst jezelf een zuurstofmasker en pas daarna je kinderen. Want als jij onderuit gaat, kun je immers je kinderen niet meer helpen. Met andere woorden door aan zelfzorg te doen, help je uiteindelijk je kinderen ook.

Zelfzorg kent verschillende vormen.

In 2009 schreef ik onderstaande blogpost over zelfzorg in de vorm van routines. Mijn oudste dochter was toen 14 en mijn jongste zoon 6.

Zelfzorg quotes Nederlands

Hieronder 10 zelfzorg quotes in het Nederlands die illustreren hoe belangrijk het is.

• “Zorg goed voor jezelf, want niemand anders kan het beter.”
• “Zelfzorg is geen egoïsme, het is een noodzaak.”
• “Je kunt niet voor anderen zorgen als je niet eerst voor jezelf zorgt.”
• “Neem de tijd om je eigen batterij op te laden, anders kun je geen licht voor anderen zijn.”
• “Rust is niet iets waarvoor je je moet verontschuldigen, maar iets waar je recht op hebt.”
• “Jezelf liefhebben is de eerste stap naar het liefhebben van anderen.”
• “Zelfzorg is niet luxe, het is essentieel.”
• “Gun jezelf de tijd om te ademen, te rusten en opnieuw te beginnen.”
• “Luister naar je lichaam wanneer het fluistert, zodat het niet hoeft te schreeuwen.”
• “Zelfzorg is de basis van een gezond en gelukkig leven.”

Omdat ik het waard ben – 2009

‘Als je het kunt veroorloven, neem dan vooral een werkster!’ was het motto dat ik van mijn moeder meekreeg. Huishoudelijk werk stond dan ook niet hoog op mijn prioriteitenlijstje. In de prille jaren van ons huwelijk beklaagde Floris zich dan ook regelmatig dat hij aan de keukenvloer vastkleefde, een klacht die ik geïrriteerd weg woof. Ik had wel belangrijker zaken om me druk over te maken.

Maar met de geboorte van de kinderen, die opgroeiden tot kruipende peutertjes die alles in hun mond deden begon ik langzaam maar zeker meer aandacht te besteden aan het huishouden. En toen ze naar school gingen, en we ‘s ochtends om de haverklap met vlekken in de nek naar vermiste schoenen zochten, besloot ik werk te maken van het huishoudelijk werk.

Ik abonneerde me op Flylady, en begon te werken met routines en schema’s. En voor ik ‘s ochtends de kinderen naar school bracht, ruimde ik alle ontbijtspullen af, zodat ik in een rustig en opgeruimd huis thuis zou komen. ‘Because you’re worth it!’ werd mijn nieuwe motto.

Want ik vond dat ik het waard was met zo min mogelijk (huishoudelijke) stress door het leven te gaan, en dat betekende plannen en voorbereiden. Zo werd ik mijn eigen goede fee. Als ik ‘s avonds laat thuiskwam van een zwemles, dan stond in de oven al een zelfgemaakte lasagneschotel op mij te wachten. En de kinderen kwamen kant en klaar aangekleed naar beneden omdat een goede fee hun kleren de avond tevoren al had klaar gelegd.

Zo is zorgen voor het huishouden zorgen voor mezelf geworden.

En dat is de grootste dienst die ik mezelf, en de kinderen, had kunnen bewijzen.

Wat zijn zelfzorg activiteiten: Zelfzorg tips van mij

Tegenwoordig gebruik ik nog steeds routines in de vorm van ritme, reinheid en regelmaat als zelfzorg. Als mens ‘doe’ ik het daar goed op. Daarnaast heb ik nog een aantal nieuwe vormen van zelfzorg ontdekt.

1. Meditatie! Ook al is het na twee jaar dagelijks mediteren nog steeds amper 1 minuut rustig in mijn hoofd, dankzij de Headspace app houd ik het wel goed vol. Door de duidelijke instructies en het feit dat je kunt kiezen voor maar 10 minuten is mediteren een waardevol deel van mijn dag geworden. Meditatie legt een prettig fundament onder mijn dag. Zelfs al vergeet ik alles meteen weer zo gauw ik naar binnen loop na het mediteren.
2. Hardlopen. Nog zoiets waar ik altijd de schurft aan had, net als aan meditatie. Maar dagelijks hardlopen is een vorm van zelfzorg die mij vele voordelen oplevert: ik blijf lichamelijk en mentaal gezonder, ik kan ongestraft ‘s avonds brosreepjes snoepen en de koffie van 10 uur smaakt er extra lekker door.
3. Koffietijd. Elke ochtend rond 10 uur leg ik mijn werkzaamheden neer, en drink 30 minuten lang koffie. Elke tien minuten een nieuw kopje koffie met een pepernoot, terwijl ik naar klassieke muziek luister.
4. Leesuurtje van 14 tot 15. Lezen is goed voor de geest, en ik streef er daarom naar om elke dag een ‘goed boek’ te lezen. Overdag lees ik boeken die ik ook weer kan gebruiken voor mijn blogs. ‘s Avonds mag ik mij dan vergrijpen aan trashy romance novels. Maar overdag niet. Het kan niet altijd feest zijn!
5. Eén keer in de week dansles als zelfzorg. Hoewel ik vaak geen zin heb om te gaan, zie ik ook de wekelijkse danslessen als een goede vorm van zelfzorg. Als mijn man en ik de dansschool binnenlopen, en ik die typische dansschool geur opsnuif, en de muziek begint dan word ik altijd weer blij.
6. Leesclubjes. Nog een zesde vorm van zelfzorg zijn de leesclubjes waaraan ik deelneem. Mijn behoefte aan gesprekken die ‘echt ergens over gaan’ kan ik daar vervullen.
7. Etherische olie van Chi verdampen met mijn verdamper van de Action.
8. Elke dag loop ik minstens 10.000 stappen. Ik gebruik mijn Fitbit activity tracker om mijn stappen bij te houden. Ik vind het ‘s avonds altijd weer een soort cadeautje om het getal 10.000 te zien!
9. Naar de kerk op zondag. Dit is een activiteit die niet helemaal coronaproof is. Maar voor aanstaande zondag kon ik mij nog aanmelden. Een bezoek naar de Vrijzinnige Gemeente biedt mij rust, stilte en inspiratie.
10. Tot slot beschouw ik een eenvoudig leven ook als zelfzorg. De ruimte om niet mee te doen aan allerlei drukte zoals festivals en pretparken. En dat ik soms niet naar een feestje hoef van mezelf. Ook dat is zelfzorg. Naomi van het blog Hoofdtaal wandelt bijvoorbeeld elke dag in het kader van zelfzorg.

Tot slot

Zelfzorg kan veel meer zijn dan zogenoemde ‘me time’. Het kan ook zijn dat je ‘s avonds voordat je naar bed gaat zorgt dat alles voor de volgende dag klaar ligt. Of jezelf de ruimte gunnen te zijn wie je bent.

Zelfzorg checklist

Gebruik onderstaande gratis printable met een zelfzorg checklist. Gebruik deze handige lijst om te kijken hoe het met jouw selcare staat.

 

Zelfzorg alfabet

Onderstaand zelfzorg alfabet kan je helpen om alle aandachtspunten makkelijker te onthouden.

A – Ademhaling: Neem regelmatig diepe ademhalingen om te ontspannen en stress te verminderen.

B – Beweging: Zorg voor voldoende lichaamsbeweging, zoals wandelen, yoga of sporten.

C – Creativiteit: Geef jezelf de ruimte om creatief te zijn, of het nu gaat om schilderen, schrijven of muziek maken.

D – Dankbaarheid: Oefen dankbaarheid door dagelijks drie dingen op te schrijven waar je dankbaar voor bent.

E – Energie: Beheer je energie door voldoende rust te nemen en activiteiten te kiezen die je energie geven.

F – Fysieke gezondheid: Zorg voor je lichaam door gezond te eten, voldoende water te drinken en medische controles bij te houden.

G – Grenzen stellen: Leer nee te zeggen wanneer dat nodig is en respecteer je eigen grenzen.

H – Hulp vragen: Wees niet bang om hulp te vragen en steun te zoeken bij anderen wanneer dat nodig is.

I – Innerlijke rust: Zoek naar activiteiten die je innerlijke rust brengen, zoals meditatie, mindfulness of ontspannende hobby’s.

J – Jezelf vergeven: Wees vriendelijk voor jezelf en vergeef jezelf voor fouten en tekortkomingen.

K – Kennis vergaren: Blijf leren en groeien door nieuwe kennis op te doen of cursussen te volgen die je interesseren.

L – Liefdevolle zelfpraat: Spreek tegen jezelf zoals je tegen een goede vriend zou doen, met vriendelijkheid en begrip.

M – Mentale gezondheid: Geef aandacht aan je mentale gezondheid door stress te beheersen, emoties te uiten en tijd door te brengen met positieve mensen.

N – Natuur: Breng tijd door in de natuur om te ontspannen en verbonden te blijven met de wereld om je heen.

O – Ontspanning: Neem regelmatig tijd voor ontspanning en activiteiten die je plezier en voldoening geven.

P – Pauzes nemen: Neem regelmatig pauzes gedurende de dag om op te laden en jezelf wat rust te gunnen.

Q – Quality time: Besteed tijd met mensen die belangrijk voor je zijn en waar je je goed bij voelt.

R – Rust: Creëer een rustige omgeving waar je je kunt terugtrekken en ontspannen.

S – Slaap: Zorg voor voldoende slaap van goede kwaliteit om je lichaam en geest te herstellen.

T – Tijd voor jezelf: Reserveer tijd in je agenda die volledig gewijd is aan jouw behoeften en interesses.

U – Uitdagingen aangaan: Daag jezelf uit om te groeien en je vaardigheden te ontwikkelen, stap voor stap.

V – Verbinding: Bouw en onderhoud gezonde relaties met anderen voor emotionele steun en verbondenheid.

W – Water drinken: Hou je vochtgehalte op peil door voldoende water te drinken gedurende de dag.

X – eXtra aandacht: Geef jezelf extra aandacht op moeilijke dagen en wees geduldig met jezelf.

Y – Yoga of stretching: Doe regelmatig yoga of stretchoefeningen om je lichaam soepel te houden en spanning te verminderen.

Z – Zelfreflectie: Neem regelmatig de tijd om terug te kijken op jezelf, je doelen en je vooruitgang.

Leestips

• Eenvoudiger leven met 4 rolmodellen
• Jezelf voorbij lopen
• Respecteer jij je eigen gebruiksaanwijzing

Hoe denk jij over zorg voor jezelf?