Is er iets mis met mijn moreel kompas?
‘Wat is die Brönte een kreng zeg,’ merkte ik op tegen mijn man. ‘Ik maak me zorgen om Joe!’ We keken de serie You, waarin Joe Goldberg regelmatig wat mensen vermoord, maar altijd met een goede reden. Dus toen het personage van Brönte hem moedwillig liet geloven dat ze van hem hield, maakte ik me hevig zorgen over Joe’s welbevinden.
Duimen voor seriemoordenaar Joe Goldberg
Sowieso vond ik Joe Goldberg erg zielig in seizoen vijf, want diverse voormalige liefdes bundelen hun krachten om hem onderuit te halen. En ja, hij had een beetje geprobeerd ze te vermoorden, maar je moet weten dat Joe eigenlijk alleen maar liefde nodig heeft. Dus in plaats van voor zijn slachtoffers te duimen, duimde ik voor Joe .
De seriemoordenaar.
Is er iets mis met mijn morele kompas?
Een mens zou zich gaan afvragen:
‘Is er iets mis met mijn morele kompas?’
Waarom leef ik meer mee met de seriemoordenaar in het verhaal dan met vrouwen die hun macht terugpakken? Wat ben ik voor waardeloze feministe?! Ook bij de serie Dexter ‘ben ik’ altijd voor Dexter en niet voor de politie.
Waarom duimen we voor Dexter Morgan en Joe Goldberg?
Ik heb een aantal verklaringen gevonden voor het wonderlijke verschijnsel dat je als kijker duimt voor de slechterik in een serie.
1. Complexe karakters met een tragisch verleden
Zowel Dexter als Joe Goldberg hebben een traumatisch verleden. Joe groeide op in een gewelddadige omgeving, wat zijn obsessieve en beschermende gedrag verklaart. Dexter zag als peutertje hoe zijn moeder met een kettingzaag in stukken werd gezaagd. Deze achtergronden maken hen menselijker en begrijpelijker voor het publiek.
2. Vertelperspectief vanuit hun ogen
Bij zowel Dexter als You wordt het verhaal verteld vanuit het perspectief van de hoofdpersonages. Bij Joe gebeurt dit via voice-overs, waardoor kijkers zijn gedachten en rechtvaardigingen begrijpen. Dit creëert een gevoel van nabijheid en empathie, zelfs als zijn daden verwerpelijk zijn. En ook Dexter deelt zijn gedachten met de kijker.
3. Charisma en charme
Joe Goldberg en Dexter zien er allebei goed uit. Joe’s combinatie van charme en kwetsbaarheid, en Dexter’s droge humor maken hen aantrekkelijk voor het publiek, ondanks hun donkere kanten. Deze eigenschappen zorgen ervoor dat kijkers hen als interessante en gelaagde personages zien.
4. Morele ambiguïteit
Beide series spelen met morele vraagstukken. Dexter vermoordt moordenaars die hun straf zijn ontlopen. Joe rechtvaardigt wat hij doet als bescherming voor zijn geliefden. Kortom, het is niet zwart-wit.
5. Dexter en Joe zijn net echte mensen met een verleden en verschillende kanten
Op Reddit vind je hele discussies over Dexter en Joe, en dat ze complexe personages zijn met diepgang. Sommige Reddit gebruikers vinden dat Dexter eerlijker toegeeft dat hij slechte dingen doet, terwijl Joe zijn gedrag rationaliseert en zichzelf als slachtoffer ziet . Deze diepgang maakt hen intrigerend voor het publiek.
De Dappere Kijker
Ik ben niet de eerste die zich afvraagt waarom ze sympathie voelt voor de slechteriken in series. In haar boek De dappere kijker onderzoekt filosoof Ellen ter Gast dit ook. Volgens haar voelen we sympathie voor slechteriken als Joe en Dexter omdat ze niet zwart-wit zijn. Ze zijn complex, menselijk en worstelen met hun keuzes. Als we hun worstelingen volgen, zien we het menselijke in hen. Dat activeert ons empathisch vermogen: we kunnen ons voorstellen hoe het is om in hun situatie te zitten. Joe en Dexter zijn niet zomaar ‘slecht.’ Ze hebben motieven, emoties en conflicten die we begrijpen of kunnen volgen.
Tel daarbij op dat bij zowel Dexter als You je als kijker in het hoofd van Joe en Dexter wordt gezet. Daardoor ervaren we hun emoties, angsten en gedachten. Dat versterkt sympathie, ook voor hun duistere kanten.
Emotionele grooming
Je kent vast de term ‘grooming’ wel: als een loverboy een meisje manipuleert en voorbereidt om haar later te kunnen misbruiken. Volgens klinisch psycholoog Dr. Christina Daly is dat wat Joe Goldberg met ons doet als kijker.
@dalypsychology Psychological Breakdown: YOU Season 1 Final Part. Why do we sympathize with Joe Goldberg? There’s a lot of psychological reasons behind it. Let’s get psyched! @Netflix #psychology #younetflix #mentalhealth #joegoldberg #relationship #dating #traumahealing ♬ Control – Halsey
Uitzondering: deze slechterik gun ik het allerslechtste
Niet alle slechteriken roepen mijn sympathie op. Serena Joy uit The Handmaid’s Tale gun ik het slechtste. Ik vind haar echt een verschrikking! Zo werkt ze maandelijks mee aan de verkrachting van June, ‘the handmaid’. Voor haar duim ik geen moment! Sterker nog, ik wil graag dat het slecht met haar gaat…
Op basis van de psychologische verklaringen voor sympathie voor Dexter en Joe Goldberg kan ik mijn antipathie tegen Serena Joy nu wel verklaren. Allereerst wordt The Handmaid’s Tale vooral verteld vanuit het perspectief van June, het slachtoffer. Serena Joy is onderdeel van het vreselijke systeem waar June en alle andere vrouwen onder lijden. Afgezien van een intens verlangen naar een kind, wordt Serena’s gedrag niet uitgebreid verklaard of gerechtvaardigd. Anders dan Dexter en Joe is Serena niet menselijk en herkenbaar.
Moreel compas en integriteit tot slot
Is het niet wonderlijk hoe we in series gedrag door de vingers zien, wat we in het dagelijks leven echt niet vinden kunnen? Ik vind het een intrigerend verschijnsel.
Wat is jouw favoriete (twijfelachtige) personage?
