Te laat komen: is dat asociaal? En wat zegt het over jou?

Last updated on September 1st, 2024 at 08:51 am

Te laat komen.

Ik ben het zelf zelden tot nooit.

Want ik vind op tijd komen enorm belangrijk, en structureel te laat arriveren respectloos naar degene die je laat wachten.

Toch zijn er veel mensen die altijd te laat komen, en die zeggen dat ze daar niets aan kunnen doen. En dat ze een afspraak echt en heus heel belangrijk en leuk vinden. Maar ja, te laat komen overkómt ze gewoon. Daar kunnen zij niets aan doen. Hun gebrek aan punctualiteit veroordelen vinden zij dan weer asociaal, want ze bedoelen er heus niets slechts mee, en het is niet hun schuld.

Waarom komen mensen te laat? Wat zegt het over je?

Over de kwestie te laat komen buigt Vera Spaans zich in haar boek Te laat. Vera (1977) studeerde Nederlands, klassieke talen en journalistiek en werkte jaren voor Het Parool. Zelf kwam ze te laat bij de uitreiking van het lintje voor haar stiefvader en op de begrafenis van haar oudtante… Te laat komen is Vera dus niet vreemd. Maar ze vraagt zich, net als ik af, hoe dat nou komt. Dat sommige mensen altijd te laat komen. En wat zegt het over je als je altijd te laat komt?

Dat levert een heel prettig geschreven boek op, dat een combinatie is van persoonlijke ervaringen van Vera met wetenschappelijk onderzoek. Complimenten voor Vera dat ze het allemaal zo helder en bondig vertelt, want er is enorm veel onderzoek gedaan naar mensen die te laat aankomen. Bovendien is het een complex onderwerp met veel aspecten.

Te laat komen: mogelijke verklaringen

Er zijn verschillende onderzoeken gedaan naar de vraag waarom sommige mensen vaak te laat zijn en anderen nooit. Hieronder een overzicht van mogelijke verklaringen

1. Mensen met een zogenoemde type A persoonlijkheid hebben een beter tijdsbesef dan mensen met een type B persoonlijkheid. Type A mensen denken na gemiddeld 58 seconden dat er 1 minuut voorbij is. Type B mensen denken pas na 77 seconden dat er 1 minuut om is. Met andere woorden: je kunt er niets aan doen als je altijd te laat komt.
2. Een andere verklaring heeft ook met persoonlijkheid te maken. Maar dan met de ‘big five’. Consciëntieuze en altruïstische mensen komen op tijd. Mensen die dit minder zijn, komen vaak te laat.
3. Multitaskers komen vaker te laat dan mensen die het liefst één ding tegelijk doen.
4. Mensen die een ‘general hurry’ of tijdsdruk ervaren komen op tijd.
5. Slechte planners komen vaak te laat.
6. Ochtendmensen zijn punctueler dan avondmensen.
7. Onbewuste processen kunnen ook een rol spelen bij te laat arriveren. Bijvoorbeeld dat je als kind niet veilig gehecht bent.
8. Een autoriteitsprobleem hebben.
9. Jezelf in een machtiger positie zetten door te laat te komen en iemand te laten wachten.
10. Je omstandigheden. Als je onder grote stress staat kun je minder goed nadenken en plannen. Ergens op tijd komen lukt gewoonweg niet: je bent overbelast.
11. Te laat komen als symptoom van een stoornis of gedragsprobleem. Denk aan ADHD of Borderliner.
12. Mensen die doof zijn komen vaak te laat.

Mijn favoriete verklaring is van Steven Pont: te laat komen is een keuze

Mijn favoriete verklaring in het boek komt van Steven Pont. Hij vraagt Vera retorisch:

‘Heb je ooit een vliegtuig of sollicitatiegesprek gemist? Als je belang maar groot genoeg is, kun je op tijd komen.’

Dat betekent dat als je te laat komt je jouw belang zwaarder laat wegen dan dat van een ander. ‘Dat is niet erg,’ vindt Pont, maar zeg dan niet : ‘Ik kan er niets aan doen.’ Kortom, te laat komen als keuze. Volgens Pont legitimeren veel mensen hun gedrag naar aanleiding van een karakterkenmerk. Pont:

‘Dat vind ik in prima, maar als je zegt: ik hink nu eenmaal, dan hink je wel altijd. Dan kun je iet zeggen: als het maar belangrijk genoeg is kan ik rennen. Want dan neem ik dat hinken van jou niet meer zo serieus. Dan hink je in mijn aanwezigheid, kennelijk.’

Over het boek Te laat

Ik kan het boek Te laat van harte aanraden. Het is interessant, en leest makkelijk weg door de fijne combinatie van persoonlijke ervaringen en goede informatie. De opzet van het boek is als volgt:

• Inleiding
• Waar onze obsessie met tijd vandaan komt (De Grieken vonden tijd al belangrijk, en Vera legt uit hoe door het kapitalisme tijd geld is geworden, en daardoor steeds belangrijker werd.)
• Waarom in het ene land te laat veel later is dan in het andere. Je hebt klokgeoriënteerde landen zoals Nederland en Japan, en je hebt event georiënteerde landen zoals Marokko. Bij polychrone/even georiënteerde landen is op tijd komen niet belangrijk.
• Hoe wachten of haast werkt in je hoofd
• Wat je met het gebruik van tijd kunt zeggen
• Hoe laatkomers een knikje aanbrachten in de geschiedenis.
• Tips
• Dankwoord

De film Clockwork

Een leuke film over iemand die op tijd zijn erg belangrijk vind is Clockwork  met John Cleese! Hij is de directeur van een school en door één klein foutje komt hij… te laat! Erg leuk om te kijken! Hieronder de trailer:

Te laat komen gebrek aan respect?

In het programma Winter Vol Liefde, een variant op het populaire B&B Vol Liefde zegt ene Guido die in zijn eentje in Zweden woont dat hij te laat komen gebrek aan respect vindt. Ik ben dit met Guido eens. Als je incidenteel een keer te laat komt, kan dat gebeuren. Maar als je structureel te laat op afspraken komt, dan vind ik het moeilijk om te laat komen níét als een gebrek aan respect te zien. In mijn beleving vind je dan blijkbaar de tijd van die ander niet belangrijk genoeg om op tijd te komen.

Conclusie over te laat komen

Tsja, is te laat komen asociaal? Dat ligt er maar aan. Het land waar je woont speelt hierin een belangrijke rol, en ook je eigen persoonlijkheid en interpretatie van te laat arriveren. Hoewel persoonlijkheid en aanleg wel een rol kan spelen bij structureel te laat zijn, is het bewijs niet helemaal sluitend. Zeggen dat je er niets aan kunt doen, omdat je nu eenmaal zo bent, is dus niet een foolproof excuus.

Zelf doe ik in ieder geval erg mijn best om netjes op tijd te komen.

Praktische informatie

Te laat van Vera Spaans is voor 22,50 te koop bij bol.com of je lokale boekhandel. Ik vind dit boek het geld zeker waard.

Claudia Straatmans citeert in haar Wandelgids Johan Cruyff als het gaat over te laat komen:

‘Er is maar één moment dat je op tijd kunt komen. Ben je er niet, dan ben je óf te vroeg, óf te laat.’

In Claudia’s geval gaat het om wandelingen maken op bepaalde momenten van het seizoen.

Lees ook: Ben ik een afspraak drill-sergeant?

Hoe ga jij om tijd en afspraken?