Je kunt het maar één keer doen
Je kunt het maar één keer doen.
Dat is de titel van Barbara Beukerings boek over doodgaan.
Dat kun je inderdaad maar één keer doen.
Tenminste, daar gaan we met z'n allen vanuit.
Je kunt het maar één keer doen
Ik las over dit boek in Barbara's andere boek dat gaat over het jaar waarin ze kaal wordt. Het maakte me nieuwsgierig, en ik reserveerde het in de bibliotheek. De ondertitel is: 'Een persoonlijke zoektocht naar sterven, het grootste taboe in ons leven.'
Barbara zoekt in dit boek antwoorden op vragen als:
- Wat bepaalt hoe je dood gaat? Is dat een kwestie van je karakter?
- Wat is de rol van andere factoren op de manier waarop je doodgaat, zoals ziekte, religie, levensfase, artsen, familie?
Waarom Barbara dit boek schreef
Het overlijden van Barbara's vader kwam heel onverwachts: tussen de diagnose darmkanker en overlijden zaten maar zes weken. Barbara bleef achter met een boel verdriet en schuldgevoel. Dus toen haar moeder de diagnose darmkanker kreeg, zette Barbara zich mentaal schrap voor weer een moeilijke periode.
Maar dit keer ging het heel anders. Barbara's moeder zag af van behandeling, en gebruikte de tijd die ze nog had om haar leven als het ware af te ronden. Barbara schrijft daar heel mooi over:
'Mijn moeder liet me achter met volle handen.'
Zoals Barbara's moeder haar dood lichter maakte voor Barbara, zo zou Barbara het sterven ook graag willen doen. Maar hoe doe je dat? Kan iedereen dat? Zo kom je dus bij de vragen die ten grondslag liggen aan dit boek.
Gesprekken met professionals en rouwenden
Om antwoorden te vinden sprak Barbare Beukering met zowel professionals als met mensen die een dierbare zijn verloren.
Welke verhalen worden er verteld?
Hieronder de lijst met 10 nabestaanden die in dit boek vertellen:
- Ernst Daniël Smidt over zijn vrouw Roos Giesen van der Sluis
- Frenk Reemer over zijn zus Sandra Reemer
- Frank Sanders over zijn man Jos Brink
- Angela Groothuizen over haar vriendin Ria Brieffies
- Jet Steinz over haar vader Pieter Steinz
- Natascha van Weezel over haar vader Max van Weezel
- Minke Schaberg over haar man Frans Swarttouw
- Babs van den Bergh over haar man René Gude
- Maarten de Boer over zijn vrouw Renate Dorrestein
- Veerle Claus over haar man Hugo Claus
Deze verhalen worden afgewisseld met algemene hoofdstukken. Barbara raadpleegde 6 experts:
- Bert Keizer (schrijver en verpleeghuisarts)
- Ineke Koedam van het Landelijk Expertisecentrum Sterven
- Constance de Vries, euthanasiearts bij het Expertisecentrum Euthanasia
- Casper van Eijk (oncologisch chirurg en alvleeskankerspecialist)
- Manu Keirse (Vlaamse psycholoog, en beroemd op het gebied van rouwverwerking)
- Longarts Sander de Hosson
Patronen in gedrag in laatste levensfase: test
De Stichting Sterven op je eigen manier heeft onderzoek gedaan naar het gedrag van mensen in de laatste levensfase. Daaruit kwamen grofweg 5 categorieën.
De Proactieven (18%)
Deze mensen gaan meteen alles grondig regelen. Denk aan een donorcodicil, euthanasieverklaring, niet-reanimeerverklaring. Ze zijn bang voor dementie, verlies van waardigheid en afhankelijkheid.
De Vertrouwenden
De dood hoort bij het leven. Ze wachten de dood rustig af.
De Socialen
Dit is de grootste groep. Ze mijden het liefst alles rondom sterven, en houden het liever een beetje gezellig. Ze hebben vaker een uitvaartverzekering.
De Onbevangenen
Ze praten niet over de dood, en hebben vrijwel niets geregeld. Het zijn de mensen die nog willen reizen en een bucket list hebben.
De Rationelen
De dood is een taboe, waar je niet over praat.
Welke type ben ik?
Op de website stichtingstem.info kun je een test doen om te kijken welk type jij bent. Ik blijk bij de proactieven te horen volgens deze test, die bestaat uit 29 vragen.
Ik vind het niet moeilijk om over de dood te praten, maar ik herken me niet in grote angst voor de dood. In die zin voel ik me meer aangesproken door de Vertrouwenden!
Wat is goed sterven?
Heeft Barbara van Beukering antwoorden gevonden? Aan het eind van het boek schrijft ze dat er geen blauwdruk voor een 'goed sterfbed' is. Maar ze heeft wel een aantal inzichten gekregen.
Stop op tijd met behandelen zodat je tijd hebt om afscheid te nemen en je leven af te ronden. Praat over doodgaan met je dierbaren, en deel gevoelens. Het is voor beide partijen eenzaam als het onderwerp van de dood taboe is.
Bovendien is het ook gewoonweg praktisch en 'handig,' als je dierbaren je wensen kennen ten aanzien van je uitvaart. In de gesprekken met dierbaren zijn 4 elementen belangrijk volgens Manu Keirse:
Sorry, Ik vergeef je, Ik dank je en Ik houd van je.
Mijn conclusie over Je kunt het maar één keer doen
Ik ben onder de indruk van dit boek. Het is heel toegankelijk geschreven, en met humor op een prettige manier. Ik heb er veel van geleerd over het stervensproces en het is ook een goede aanleiding om zelf eens na te gaan hoe ik dingen het liefst zou willen.
Voor zover ik wat te willen heb uiteraard.
Ik vind Je kunt het maar één keer doen, een aanrader voor iedereen die meer wil weten over het proces rond doodgaan. Je kunt het ook gebruiken om je eigen ideeën en wensen helder te krijgen en/of voor een goed gesprek met je omgeving.
Ik denk dat het boek ook kan helpen bij rouwverwerking, vanwege de verhalen van de 'achterblijvers'.
Tot slot een aantal fragmenten en punten die mij erg troffen.
- Als je de diagnose ziekte van Alzheimer krijgt, kun je euthanasie aanvragen. Het is dan wel van wezenlijk belang dat je euthanasie pleegt op een moment dat je nog zogenoemd wilsbekwaam bent. 'De diagnose dementie is in ons land een toegangskaartje voor euthanasie.'
- It's not that I'm afraid to die, I just don't want to be there when it happens. (Woody Allen)
- 'Er is geen goed moment om te sterven, je kunt alleen het slechte moment voor zijn.,' (Constance de Vries)
Je kunt het maar één keer doen kopen
Je kunt het boek Je kunt het maar één keer doen kopen bij bol.com of je lokale boekhandel voor 22,99. Maar op de website boekenbalie.nl kost het nog geen 13 euro!
N.B. Ik heb in de bibliotheek het boek In het leven van sterven van Ineke Koedam gereserveerd. Door de dingen die Ineke Koedam in Barbara's boek zegt, wil ik graag meer van haar lezen.
Barbara schrijft dat 9 van de 10 mensen het liefst 'in hun slaap' zouden doodgaan. Maar de meeste experts in haar boek zouden liever overlijden aan kanker en dus een aangekondigde dood dan onverwachts.
Hoe denk jij daar over?
Dank je wel voor deze recensie, dat lijkt me een erg boeiend boek! Ik ga eens kijken of onze bibliotheek het al heeft, want (als ik durf) wil ik het graag lezen!
Graag gedaan Mrs H te B.
Van een vroegere buurman heb ik geleerd,hoe accepteren kan zijn. Op het laatst van zijn leven was daar zo'n sfeer van liefde
Wat mooi Izerina! Dat is een inspirerend en prettig voorbeeld denk ik.
Bedankt voor je verhaal over dit zinvolle boek! De dood hoort inderdaad bij het leven... dat merk je als je wat ouder wordt en veel mensen die je goed kende niet meer in leven zijn. Het lijkt me voor mezelf fijn om niet onverwacht uit het leven te worden weggerukt. Als je ziek wordt heb je tijd om naar het einde toe te leven en nog afscheid te nemen van je dierbaren. Aan de andere kant weet ik natuurlijk sowieso dat ik niet het eeuwige leven heb, dus probeer ik zoveel mogelijk nu al aan mijn man en kinderen te laten weten dat ik van ze houd, dat ik dankbaar ben dat zij in mijn leven zijn, dat ik vergeving vraag voor de keren dat ik hen heb gekwetst en dat ze zich geen zorgen hoeven te maken over dat zij misschien een keer iets verkeerds tegen mij hebben gezegd.....
Wat goed om inderdaad al tijdens je leven de belangrijke dingen te uiten Alice. Zo probeer ik ook zoveel mogelijk te leven.
Zelf merk ik met het ouder worden dat denken over de dood met enige regelmaat ongewild verschijnt. De dood wegschuiven kun je helaas niet, maar het leven is veel te mooi om aan die sombere gedachtes toe te geven. Een boek over de dood lezen zal ik dan ook niet doen. Daarvoor geniet ik nog teveel van het leven. Maar helaas is de dood onvermijdelijk, vandaar dat ik er niet op vooruit loop. Toch hoop ik ondanks een aantal ouderdomsbeperkingen ruim 100 jaar te worden.
Het lijkt me een interessant boek om te lezen. Zelf denk ik hier wel regelmatig over na. Mijn dierbaren weten ook wel in grote lijnen wat mijn wensen zijn.
Moeilijke vraag, die laatste. Onverwachts sterven is - denk ik - voor degene die overlijdt het ‘beste’ (rare term in dit geval) maar de nabestaanden blijven in shock achter. Bij een ziekbed kun je nog afscheid nemen. Maar ja, een lange lijdensweg is ook niks.