Last updated on augustus 19th, 2024 at 09:10 am

• De andere kant van sparen
• De krekel en de mier: sparen als moreel dilemma
• Je eigen spaargeld opeten en solidariteit
• De krekel en de mier: de mier betaalt ook voor de krekel
• Sparen en levenskunst
• ‘De rijke boer die arm is
• Sparen maar ook leven
• Sparen en ik
• Tot slot
• 5 Stappenplan om te  sparen én te leven

Sparen, doe jij het?

Lange tijd was de rente zo laag dat veel mensen sparen zinloos vonden.

Ik heb dat nooit goed begrepen, want ik zie de rente op een spaarrekening als een leuk cadeautje, maar niet als het doel van een spaarrekening. Voor mij is een spaarrekening vooral iets om mijn geld veilig op te bewaren. Maar het is natuurlijk best slim om te onderzoeken wat de beste spaarrekeningen zijn en, waar je de hoogste rente voor je spaargeld krijgt.

Inmiddels is de rente op spaarrekeningen weer gestegen, en dat maakt dat veel mensen sparen weer nuttiger vinden.

De andere kant van sparen

Maar behalve de kwestie van de hoogste spaarrente en welke bank het beste is, kun je sparen ook op een andere manier bekijken.

Is sparen een moreel dilemma?

En wat heeft sparen te maken met levenskunst?

De krekel en de mier: sparen als moreel dilemma

In de zeventiende eeuw schreef de Franse schrijver Jean de La Fontaine een verhaaltje over een krekel en een mier. De mier was hard aan het werk om zich voor te bereiden op de winter. De krekel genoot simpelweg van de zomer, en leefde zoals dat heet ‘ in het moment’.

Maar toen het winter werd had de krekel niets te eten en geen warm dak boven zijn hoofd! Hij klopte aan voor hulp bij de mier die er warmpjes bij zat en genoeg te eten had, maar die weigerde hem te helpen.

De krekel sjirpte dag en nacht, zo lang het zomer was,
Wijl buurvrouw mier bedrijvig op en neer kroop door ’t gras
“Ik vrolijk je wat op,” zei hij. “Kom, luister naar mijn lied.”
Zij schudde nijdig met haar kop: “Een mier die luiert niet!”
Toen na een tijd de vrieswind kwam, hield onze krekel op.
Geen larfje of geen sprietje meer: droef schudde hij zijn kop.
Koud en hongerig kroop hij naar ’t warme mierennest.
“Ach, juffrouw mier, geef alsjeblieft wat eten voor de rest
Van deze barre winter. Ik betaal met rente terug,
Nog vóór augustus, krekelwoord en zweren doe ‘k niet vlug!”
“Je weet dat ik aan niemand leen,”
Zei buurvrouw mier toen heel gemeen.
“Wat deed je toen de zon nog straalde
En ik mijn voorraad binnenhaalde?”
“Ik zong voor jou,” zei zacht de krekel.
“Daaraan heb ik als mier een hekel!
Toen zong je en nu ben je arm.
Dus dans nu maar, dan krijg je ’t warm!”
Wie leeft van kunst gaat door voor gek.
Vaak lijdt hij honger en gebrek.

Als kind maakte dit verhaaltje veel indruk op me. Ik vond het lastig om te bepalen voor wie ik nou sympathie moest hebben. Ik vond de krekel wel een beetje dom omdat hij zich niet voorbereidde op de winter. Tegelijkertijd komt de mier niet al te aardig over met haar weigering om de krekel te helpen. Waar is de solidariteit?

Je eigen spaargeld opeten en solidariteit

Stel je hebt je hele leven flink gespaard, en dan kom je in een zorginstelling terecht. Volgens de WLZ (Wet Langdurige Zorg) moet je een eigen bijdrage doen aan de kosten. Die bijdrage wordt bepaald op basis van je inkomen en je spaargeld. Dit wordt ook wel ‘je vermogen opeten’ genoemd. Iemand die niet gespaard heeft komt in dezelfde zorginstelling terecht, en krijgt dezelfde diensten.

De krekel en de mier: de mier betaalt ook voor de krekel

Als je dit toepast op de mier en de krekel, is de krekel ineens een stuk beter af. Hij heeft weliswaar niet gespaard maar hij krijgt dezelfde verzorging en onderdak als de mier. De krekel kan en hoeft niet bij te dragen in de kosten want hij heeft immers geen eigen vermogen of spaargeld.

Dit is een mooi voorbeeld van solidariteit, maar veel mensen vinden dit een heel zuur scenario. Er zijn zelfs allerlei tips en tricks om je eigen bijdrage aan een zorginstelling te verkleinen! Bijvoorbeeld door snel geld aan je kinderen te schenken.

Sparen en levenskunst

Afgezien van het morele dilemma heeft sparen ook te maken met levenskunst. Toen mijn kinderen nog klein waren, las ik ze vaak het verhaal van De rijke boer voor van Nick Butterworth. Dat weerspiegelt prachtig het idee van sparen als levenskunst

‘De rijke boer die arm is

Deze boer is erg rijk. Hij is zo rijk, omdat hij zulke goede grond heeft. Bij niemand groeit het koren zo goed als bij hem. Als het tijd is om te oogsten heeft het meeste koren van allemaal. Hij moet een nieuwe schuur bouwen omdat het er anders niet in past. Maar als het weer tijd is om te oogsten is ook die nieuwe, nog grotere schuur niet groot genoeg. Weer had de boer meer koren gezaaid, en ook had hij meer worteltjes geplant. Dit jaar heeft hij er trouwens ook nog bloemkool en sla bij.

Nu zegt de boer tegen zichzelf: ‘Ik zal de grootste, geweldigste schuur van de wereld bouwen. Als die vol is, zal ik zo rijk zijn, dat ik nooit meer hoef te werken!’ Als de nieuwe schuur klaar is komt die bijna tot aan de wolken. De boer is moe van het bouwen; hij zucht eens diep. ‘Morgen haal ik de oogst binnen en dan ga ik eens lekker van mijn vrije tijd genieten. Weet je wat? Ik geef ook een groot feest!’

Maar juist die nacht gaat de boer dood. Zomaar; terwijl hij in zijn bed ligt te slapen. De grote schuur blijft leeg. De rijke boer heeft niet van zijn geld kunnen genieten. Arme boer! (Bron: 8 verhalen van Jezus van Nick Butterworth)’

Sparen maar ook leven

De moraal van het verhaal van de rijke boer is een heel andere dan die van de mier en de krekel. Dit verhaal wijst er juist op dat je ook moet léven, en niet alleen maar bezig moet zijn met de toekomst en geld vergaren. Zoals zo vaak in het leven komt het erop aan om het juiste evenwicht te vinden.

Sparen en ik

Hoe zit dat met mij en sparen? Ben ik de krekel of ben ik de mier? En heb ik iets gemeenschappelijk met de boer? Ik ben zeker níét als de krekel. De mier past veel beter bij me. Ik ben iemand die spaart en daar veel waarde aan hecht. Mijn spaargeld geeft me een enigszins veilig gevoel in een onzekere wereld. Het is een soort ‘security blanket,’ zoals ze dat in het Engels noemen.

Helaas herken ik mezelf wel enigszins in de boer…. Want ik vind het moeilijk om aan mijn spaargeld te zitten. Stiekem wil ik dat het meer en meer word, en vergeet daarbij soms dat geld moet rollen.

Tot slot

Ik vind sparen verstandig, en ook het Nibud adviseert een financiële buffer. Als er dan iets misgaat, heb je tenminste geld om het op te lossen. Op de site Sparenonline kun je kijken bij welke bank je de hoogste rente krijgt, wat de beste spaarrekening is en vind je ook informatie over spaarrekeningen voor kinderen.

Tegelijkertijd moet je natuurlijk niet vergeten te léven. Kortom, het is de kunst om te zorgen voor een buffer in de vorm van spaargeld, maar daarnaast jezelf ook wat te gunnen.

5 Stappenplan om te  sparen én te leven

1. Bepaal op de site van het Nibud hoe groot je financiële buffer moet zijn: wat zou er minimaal op je spaarrekening moeten staan?
2. Bepaal vervolgens hoeveel je elke maand kunt missen om te sparen.
3. Kies de beste spaarrekening voor jou. Dat kan zijn een spaarrekening met de hoogste rente, maar het kan ook een rekening zijn bij een bank waarbij je je thuis voelt.
4. Stel op je bankrekening in dat er automatisch elke maand een bedrag naar je spaarrekening gaat.
5. Heb je het minimum spaarbedrag bereikt? Gun jezelf dan de ruimte om je geld aan leuke dingen uit te geven. Zelf heb ik de neiging om het minimumbedrag steeds hoger te maken….

Wat vind jij van sparen? En in wie herken jij jezelf het meest: de mier, de sprinkhaan of de rijke boer?