Natuurlijke herfst tuin – verwilderde tuin in de herfst?

Deze zomer kozen we voor een zogenoemde natuurlijke tuin. Dat betekent dat je het gras niet maait. Inmiddels is het herfst, en wordt het dus een natuurlijke herfst tuin. Het leek me leuk om een update te doen!

Natuurlijke tuin ervaring

Ik vond het best een beetje spannend om te stoppen met gras maaien. Wat als het enorm slordig zou staan? Maar de gedachte dat het voor de natuur heel gezond is als er niet gemaaid wordt gaf me een steuntje in de rug.

De eerste weken zijn het lastigst

Als je eerst begint met grijs haar laten uitgroeien zie je er eerst een tijdje uit alsof je nodig naar de kapper moet. Pas na een paar maanden wordt zichtbaar dat het  hier niet gaat om laksheid maar om een bewuste keuze.

Iets soortgelijks gebeurt er als je zwanger bent. Een beginnend buikje kan in eerste instantie worden geïnterpreteerd als een gebrek aan zelfbeheersing en veel snoepen. Pas later zie je dat het buikje niet is veroorzaakt door teveel Marsrepen maar door een baby.

Misschien denk je: ‘Wat heeft dit in vredesnaam te maken met een natuurlijke tuin,’ maar hiervoor geldt hetzelfde principe! De eerste weken ziet je tuin eruit alsof je vergeten bent om te maaien, of dat je te lui was. Pas na een maand of meer wordt duidelijk dat je bewust het gras niet langer maait.

Je hoeft geen paadjes te maken

Van tevoren dachten we dat we paadjes zouden moeten creëren in onze natuurlijke tuin. Maar dat bleek helemaal niet nodig! De paadjes ontstonden vanzelf op de plekken waar we regelmatig lopen. Zo is er een paadje ontstaan naar de kippen, een paadje naar de waslijn, en een paadje naar de containers.

Opvallend vind ik dat het gras op de paadjes veel groener is, dan de rest van de tuin.

‘We geven de tuin terug aan de natuur!’

Toen we de eerste lastige weken door waren en onze tuin er slordig maar heel natuurlijk uitzag verklaarde ik trots tegen mijn man:

‘We geven de tuin terug aan de natuur!’

Ik voelde mij erg deugdzaam, terwijl ik stiekem genoot van het feit dat we nu veel minder werk aan onze tuin hebben. Mocht jij geen natuurlijke tuin hebben door tijdgebrek, dan kan ik het argument: ‘Ik geef mijn tuin terug aan de natuur,’ van harte aanbevelen.

🍂 Herfst tuin: Wat te doen met een natuurlijke tuin in de herfst

Nu de zomer officieel voorbij is vroegen mijn man en ik ons af of we nu iets ‘moeten doen’ met onze tuin. Bijvoorbeeld met een zeis er doorheen en het hoge gras kortwieken? Op de site van Natuurmonumenten lees ik:

‘In de herfst maken veel mensen hun tuin winterklaar. Maar van al die orde en netheid worden de dieren in je tuin eigenlijk niet zo blij.’

Nader onderzoek levert de volgende adviezen voor een herfst tuin op:

1. Laat gras en planten doorgroeien in je herfst tuin

Veel wilde bloemen, grassen en kruiden hebben hun bloeiperiode gehad of zitten er tegenaan. Het is goed om ze te laten doorgroeien tot zaadvorming en bladval. Zo krijgen insecten, vogels en andere dieren voedsel (zaden), en beschutting. Bijvoorbeeld: in wilde graslanden wordt vaak laat in de zomer of begin herfst gemaaid zodat planten de kans krijgen zaden af te zetten.

2. Één keer maaien of snoeien in de herfst tuin, indien nodig

Als je een stuk hebt dat erg hoog of overwoekerd is, dan kun je overwegen om in de herfst (na de zaadval) één keer te maaien of de grasachtige/plantenstelen terug te knippen. Dit gebeurt vaak rond oktober of zodra het weer kouder wordt.

3. Laat delen ongemaaid of hou zones met langere vegetatie

Je hoeft niet de hele tuin netjes te maaien; juist afwisseling is nuttig. Laat bijvoorbeeld sommige stukken helemaal ongemaaid als winterverblijf voor insecten, spinnen, vogels, kleine zoogdieren. Andere stukken kun je wel wat bijhouden. Zo ontstaat een soort ‘mozaïek’ van verschillende hoge en lagere vegetatie, en dat is dan weer goed voor de biodiversiteit.

4. Verwijder of gebruik bladval, mulch

Veel bladeren laten liggen is goed: bladeren dienen als mulch, isoleren de bodem, beschermen wortels en zorgen voor organisch materiaal. Je kunt ze wel in sommige bedden opschudden als ze te dik worden.

• Op gazons kun je een laag bladeren van ongeveer 2–3 cm laten liggen.
• In borders en plantenbedden mag de laag wat dikker zijn, zo’n 5–10 cm, omdat bladeren daar als waardevolle mulch dienen.

Zorg er wel voor dat de bladeren verspreid liggen en niet te compact worden, want een te dikke laag (meer dan 10 cm) kan wortels verstikken of rot veroorzaken.

5. Plant, verplaats & verzorg

Herfst is ook een goede tijd om bepaalde vaste planten te verplaatsen of te delen, en eventueel nieuwe inheemse soorten te planten die goed bestand zijn tegen winterkou. Ook kun je de bodem verbeteren met compost of organisch materiaal voor volgend jaar.

Conclusie herfst tuin: we hoeven niets te doen

Op basis van de informatie die ik heb gevonden concludeer ik dat we niets hoeven te doen aan onze tuin. Door door te gaan met niet maaien, blijven zaden, stengels en blad staan. Dat betekent voedsel en een mooie schuilplek voor insecten, egels en vogels.

Minder bloemen?

Het enige nadeel van niets doen is dat sommige soorten planten (vooral grassen) dan gaan overheersen, waardoor we minder bloemen krijgen. Dat vind ik wel vervelend. Voor meer bloemen en variatie in de tuin wordt geadviseerd om één keer per jaar te maaien en het maaisel af te voeren. Maar voor de dieren is dit niet de fijnste optie.

Tuin teruggeven aan de natuur én de dieren!

Dus nu zit ik te denken om dan eventueel het kleine stukje gras voor de woonkamer als enige bij te werken, en daar dan in het voorjaar echt wilde bloemen te zaaien. En de rest van onze tuin geven we niet alleen terug aan de natuur maar ook aan de dieren ; ). In onderstaand filmpje vertelt een meneer over een egel vriendelijke tuin!

Herfst bloemen tuin borders

Afgezien van het gras hebben wij trouwens ook zogenoemde borders, en die kunnen we natuurlijk wel prima vullen met herfst bloemen. Ik heb opgezocht welke bloemen bloeien in de herfst en ze bij elkaar gezet.

Wat doe jij in jouw tuin als het herfst wordt?