Voedselcirkel: hoe groot is de jouwe?
Last updated on January 1st, 2024 at 09:30 am
Ken jij het concept van een voedselcirkel?
Kleine voedselcirkel: het varken van mijn neef Henk
Een voedselcirkel omvat het proces van het ontstaan van voedsel, tot het op je bord ligt. En alle stappen daar tussen in. Als ik de worst van het varken van mijn neef Henk op mijn bord heb, dan komt die worst uit een kleine voedselcirkel.
Mijn neef Henk kocht het varken bij een varkensboer. Vervolgens zette hij het varken bij hem in de stal, waar het een lekker leventje leidde. Op een kwade dag nam neef Henk het varken mee naar de slager, waar hij hem veranderde in karbonades, worst, schnitzels enz. En in die vorm kreeg ik het varken. (Zie ook Karbonade slow cooker)
Dat is een kleine voedselcirkel.
Deze zomer verbouwde mijn man onder andere sperciebonen. Hij kocht de zaadjes weliswaar bij de Lidl, maar daarna was de voedselcirkel lekker kort. Regelrecht van het land op onze borden. Ook de eieren van onze eigen kippen komen uit een kleine voedselcirkel.
Grote voedselcirkel
Maar helaas komt het meeste van mijn voedsel uit een grote voedselcirkel. Ik koop mijn brood bijvoorbeeld bij de Lidl. En Joost mag weten waar dat eerst allemaal geweest is. In het boek Eten uit de buurt doet Michiel Bussink een poging om de voedselcirkel van een gekocht brood op een rijtje te zetten.
- Oliezaadboeren
- Suikerboeren
- Zuivelboeren
- Producent enzymen
- Producent emulgatoren
- Plantaardige olieproducent
- Suikerproducent t.b.v. broodverbetermiddel
- Melkeiwitproducent t.b.v. boorverbetermiddel
- Leverancier broodverbetermiddelen
- Graanboeren
- Graanhandelaar
- Maalderij
- Bakkerfabriek
- Distributiecentrum supermarkt
- Supermarkt
- De boterham op mijn bordje
Maar liefst 16 betrokkenen voor een brood! Dat is dus een enorme voedselcirkel.
Nadelen van een grote voedselcirkel
Zo’n grote voedselcirkel heeft een aantal nadelen. De verschillende onderdelen/ingrediënten van het brood moeten bijvoorbeeld hele afstanden afleggen. Dat kost benzine en olie en dat is niet goed voor het milieu. Verder is zo’n grote voedselcirkel heel anoniem. Ik ken de graanhandelaar niet, en de graanboer ook niet. En de producent van enzymen klinkt al helemaal abstract. Omdat er zoveel verschillende mensen betrokken zijn bij zo’n brood, die allemaal één klein onderdeeltje doen, voelt niemand zich echt verantwoordelijk voor het eindproduct. Het is allemaal heel anoniem.
Als er zoveel mensen betrokken zijn bij het maken van voedsel is er veel tussenhandel. En die willen allemaal winst maken natuurlijk. Dat heeft gevolgen voor de prijzen.
N.B. Het voordeel van een grote voedselcirkel is dat je meer opties hebt. Koffiebonen vind je bijvoorbeeld niet in Nederland!
Voordelen van een kleine voedselcirkel
Een kleine voedselcirkel heeft meer charme vind ik. Het is meteen al anders als ik mijn meel bijvoorbeeld bij de plaatselijke molen haal. En het vervolgens bak in mijn eigen oven. Ik zou de molenaar kunnen vragen van welke boer hij het graan koopt dat hij tot meel verwerkt. De voordelen van een kleine voedselcirkel op een rijtje:
- Minder fossiele brandstoffen gebruikt: dus klimaatvriendelijker
- Verhoudingen tussen producent en consument zijn transparanter, omdat de keten korter is.
- Er wordt minder met landbouwgrondstoffen gesleept.
- Lokale bodems worden optimaal gebruikt.
- Minder toevoegingen nodig voor houdbaarheid, want het ligt veel eerder op je bord.
- Overzichtelijker omdat er minder schakels zijn.
- Je kunt deelnemer van de voedselcirkel direct aanspreken.
- Goed voor de lokale economie.
Tsja…
Als ik eerlijk ben, koop ik vrijwel alles bij supermarkten. Behalve dus in de zomer als mijn man succes heeft met de moestuin. En natuurlijk het varken van mijn neef Henk. De reden dat ik voor de supermarkt kies is dat het goedkoop en makkelijk is. Als ik alle boeren in de omgeving af zou fietsen zou me dat best veel tijd kosten. En waarschijnlijk ook meer geld.
Maar toch spreekt het idee van een kleine voedselcirkel me erg aan.
Hoe maak je je voedselcirkel kleiner?
Dankzij groente- en vlees pakketten is het op zich best mogelijk om je voedselcirkel kleiner te maken zonder al te veel inspanning. Zo kun je bij Okvlees.nl vlees kopen van Nederlandse boeren. En bij Beebox.nl kun je groentes kopen van lokale boeren. En zo zijn er nog wel meer pakketten. Als je googlet: ‘lokale groentes’ of ‘lokaal vlees’ vind je ze vanzelf.
Zie ook mijn post over de uiterste houdbaarheidsdatum en Leggen kippen eieren in de winter?
Hoe groot is jouw voedselcirkel? En is het een aandachtspunt voor je?
Mijn cirkel is net zo groot als die van jou. Ik koop ook bijna alles in de supermarkt. Alleen mijn groente en fruit haal ik op de markt, maar van wie het dan echt afkomt weet ik ook niet precies
Ik zou wel meer bewuster inkopen willen don, maar het is niet te doen. Danheb ik een dagtaak aan boeren affietsen. Een varkentje in de tuin lijkt me wel heel leuk ;)
Eigenlijk zouden markt kooplui daarmee kunnen adverteren! Door bijvoorbeeld bij hun groente en fruit bordjes te zetten waar het vandaan komt. Ik stel me zo voor dat mensen het dan nog eerder kopen ook. Ik tenminste wel.
Vlees koop ik meestal bij de slager, weet niet of dat veel scheelt? Voor de rest bijna alles bij de supermarkt maar zo ju en dam iets bij de boer. Heel zelden een super korte voedselcirkel omdat we wel eens wat van een jager krijgen. Interessant verhaal. Zeker een aandachtspunt hier
Als je iets van een jager krijgt is de voedselcirkel lekker kort denk ik. En vers!
In de zomer kopen wij onze groente bij de bio boerderij om de hoek. In de herfst word dat altijd al minder dan hebben ze aardperen en pompoenen, beide erg lekker!
In de winter verkopen ze geen groentes en gaan we naar de supermarkt.
Handig dat de bio boerderij op de hoek zit! Jammer dat je in de winter noodgedwongen naar de supermarkt moet voor groente eigenlijk.
Wooooooohw, 16??? Daar schrik ik bijna van zeg. Ik kocht voorheen zoveel mogelijk bij de biowinkel (maar of dat verschil maakt weet ik niet) en er zit een bio boerderij hier in de buurt. Dat scheelt iets. Toch maar weer wat vaker de fiets pakken die kant op.
Ja, ik vond 16 ook erg veel! En dat voor 1 brood. En daarnaast koop ik nog allerlei andere dingen in de supermarkt…
Ik bestel zoveel mogelijk uit de regio. Met meerdere mensen uit de straat,zodat er maar één keer bezorgd hoeft te worden.Ooit probeerde ik groenten en fruit uit Nederland te eten. Maar snakte in januari naar een banaan of mandarijntje.
Wat leuk dat jullie vanuit jullie straat met z’n allen bestellen zeg! Kunnen jullie allemaal zo goed met elkaar overweg? Hoe is dat zo ontstaan?
Uit gesprekjes tijdens ontmoetingen met het hond uitlaten bleek,dat we eenzelfde visie op voeding hebben. Dan zijn er snel afspraken gemaakt.
In de zomer levert de moestuin van mijn vader onze groente en kopen wij het fruit vaak bij de boer. Verder koop ik de meeste producten in de supermarkt en vrees ik dat daardoor onze voedselcirkel best groot is. Goed dat je hier aandacht aan besteed, het is wel iets om over na te denken.
Het is duidelijk makkelijker om in de zomer een kleine voedselcirkel te hebben dan in de winter, vanwege moestuinen e.d.
Mijn cirkel is helaas ook heel groot. Brood koop ik bij de bakker en het vlees bij mijn ouders komt van de slager maar dat krijgen we maar 1 maal per week. Verder kopen wij ook alles in de supermarkt. Toch wel iets om over na te denken!
Interessant om te lezen. Natuurlijk weten we dit wel maar als je het zo zwart op wit ziet staan….
Ik denk dat ook deze zaken belang hebben in dit verhaal.
Kweek je zelf groenten of fruit?
Kook je veel bereide producten?
Wil je elke dag 2 x brood eten?
Eet je elke dag vlees?
Gooi je veel eten weg?
Helemaal niet makkelijk maar wel iets waar ik aan wil (verder moet) werken!
Groetjes,
Camilla
Goede vragen Camilla! Ik eet inderdaad twee keer per dag brood, maar niet elke dag vlees. Groente en fruit hebben we in de zomer uit eigen tuin. En wat bereide producten betreft: ik maak bijvoorbeeld wel stamppot boerenkool met zo’n zak gesneden boerenkool.
Ik heb het geluk dat er elke week vers fruit en eieren door mijn “dealer” aan de deur wordt bezorgd. Brood komt van de bakker en vleeswaren van de slager. Verder kopen wij veel in de supermarkt.
Grappig om een dealer te hebben voor fruit en eieren! Het woord dealer heeft meestal negatieve associaties, maar dit is een positieve!
Ik moet zeggen dat ik er niet per sé op let, ook al vind ik het eigenlijk wel belangrijk. Sommige producten haal ik biologisch. Ik dénk dat de voedselcirkel daarvan al wat kleiner is.