Pas op voor deze online trucjes

Last updated on March 18th, 2024 at 10:26 am

• Online verleidingstechnieken
• Duistere patronen, oftewel trucjes die ze gebruiken om ons dingen te laten kopen
• Laten we dit eens testen!
• Onzinnige tekst op button om je af te schrikken daar op te klikken
• Hoe voorkom je dat je bespeeld wordt door slimmer marketeers?
• Samenvattend
• Praktische informatie

Dat supermarkten allerlei trucjes gebruiken om ons te verleiden om lekker veel te kopen is denk ik wel bekend. Zo niet, dan verwijs ik je graag door naar boeken als De Supermarkt Survival Gids en de Supermarktleugen met onder andere informatie over het verschijnsel traffic builder.

Online verleidingstechnieken

Maar wist je dat er ook een heleboel online verleidingstechnieken en trucjes zijn?! In de Digitaalgids van de Consumentenbond las ik hier een interessant artikel over. Ze schrijven dat de online verleidingstrucjes zelfs veel subtieler zijn, en daardoor slechter te herkennen. De digitale manieren waarmee ze proberen ons te verleiden worden dark patterns oftewel duistere patronen genoemd.

Duistere patronen, oftewel trucjes die ze gebruiken om ons dingen te laten kopen

Duistere patronen zijn trucs die worden gebruikt om je iets te laten kopen of je ergens voor aan te melden, terwijl je dat niet van plan was. Hieronder 7 voorbeelden van duistere patronen oftewel online trucjes om je iets te laten doen.

1. Sneaking in basket: je bestelt een laptop? Ze hebben heel behulpzaam alvast een bijpassende laptoptas in je digitale boodschappenwagentje gedaan.
2. De optie ‘Ja, ik wil de nieuwsbrief ontvangen,’ is al aangevinkt. Deze herken ik meteen inderdaad! Ik haal dat vinkje altijd weg, want ik houd niet van nieuwsbrieven. Standaard iets aanvinken schijnt supergoed te werken voor bedrijven. Het kan hun omzet met wel 10% verhogen.
3. User shaming: met deze tactiek spelen ze in op je gevoel. De Digitaalgids noemt Booking.com als voorbeeld. Als je op die site bent dan verschijnen er rode meldingen dat er op dat moment 10 mensen een reis aan het boeken zijn. De bedoeling is dat je daardoor een haastig gevoel krijgt, van: ‘Ik moet snel zijn, anders kan het misschien niet meer.’
4. Bait and switch: een knop of link doet iets anders dan je verwachtte.
5. Roach motel (kakkerlakkenhotel): je ergens aanmelden, maar afmelden blijkt bijna onmogelijk.
6. De knop met de duurste optie is groter en aantrekkelijker dan de knop voor een goedkopere optie.
7. Als je een site wilt wegklikken verschijnt er ineens een popup, waarmee ze je nog proberen over te halen je ergens voor in te schrijven. Deze is ook erg herkenbaar helaas.

Laten we dit eens testen!

Het leek me leuk om eens te kijken tegen welke psychologische trucjes ik aanloop als ik wat bestel via bol.com. Ik ben fan van bol.com, en hoop dat ze geen trucjes hebben.

Ik besloot ‘zonnepanelen’ in te typen bij bol.com, en te kijken wat er gebeurde. Ik had eigenlijk niet verwacht dat ik resultaten zou krijgen, maar warempel. Bij bol.com kun je inderdaad zonnepanelen kopen. Ik klikte op een pakket ter waarde van 4995,-. Ik kwam volgens mij truc nummer 6 tegen: de knop waarvan ze het liefst willen dat je er op klikt is opvallender en aantrekkelijker. Kijk maar:

De gele knop ‘In winkelwagen’ valt veel meer op dan de witte knop waarmee ik de zonnepanelen op een verlanglijstje kan zetten. Verder viel het volgens mij wel mee met de digitale trucs bij bol.com.

Onzinnige tekst op button om je af te schrikken daar op te klikken

Een ander  bekend trucje om je over te halen je ergens voor in te schrijven is iets zeggen, dat niemand wil. Hieronder een voorbeeld dat is gericht op bloggers:

Bijna alle bloggers willen graag meer bezoekers. Dus het is best lastig om te klikken op de button die zegt: ‘Ik heb genoeg bezoekers.’

Hoe voorkom je dat je bespeeld wordt door slimmer marketeers?

Zoals ze in het Engels zeggen: ‘Forewarned is forearmed,’ oftewel als je iets weet kun je je er tegen wapenen. Als je weet welke psychologische trucjes je online kunt tegenkomen, kun je ze hopelijk herkennen. Hierdoor wordt het effect kleiner. De DigitaalGids geeft de volgende tips om jezelf online te beschermen tegen dark patterns:

• Wees je ervan bewust dat er online trucjes zijn die als doel hebben jou iets te laten kopen of doen.
• Ga niet doelloos een beetje surfen op het internet, want dan ben je een makkelijke prooi voor dark patterns. Je kunt het vergelijken met boodschappen doen als je honger hebt: dan ben je veel vatbaarder voor van alles en nog wat.
• Winkel met een duidelijk doel: wat wil je hebben? Wat is je budget?
• Controleer of er knopjes bij voorbaat zijn aangevinkt, en zet die uit.
• Krijg je een keuze? Lees dan de tekst op de linkjes, en laat je niet afleiden door de button!
• Geef niet te snel op. Bedrijven zijn verplicht een optie te bieden om een abonnement of nieuwsbrief op te zeggen. Het moet dus ergens staan.

Samenvattend

Supermarkten zijn bewust zo ingericht dat mensen zoveel mogelijk kopen. Ook online worden er psychologische mechanismen gebruikt om je over te halen om iets te doen. Deze trucjes heten dark patterns. In deze post las je 7 voorbeelden, en hoe je kunt voorkomen dat je er intrapt.

Praktische informatie

Wil je het artikel zelf lezen in DigitaalGids? Het staat in nummer 6 van november/december 2018. Je kunt het lezen in de bibliotheek of los bestellen voor 6,25. De digitale versie kost 5,-

Welke digitale trucjes herken jij?

Zie ook Online meubels kopen en Supermarkt spaar actie.