Het Droste effect en het Droste blikje!

Ken je het Droste effect?

Het Droste effect is bedacht door reclametekenaar Johannes Misset in 1900!

Wat is het Droste effect?

Het Droste-effect is een soort oneindige spiegelkamer van afbeeldingen, waarin je steeds hetzelfde ziet, maar steeds kleiner, en het lijkt nooit te eindigen. Het is genoemd naar het Droste-cacaomerk, dat dit idee gebruikte op hun bekende cacao Droste blikje.

Daarop staat een verpleegkundige met een dienblad in haar hand met daarop een Droste blikje. Op dat Droste blikje staat een verpleegkundige met een dienblad in haar hand met daarop een Droste blikje. Op dát Droste blikje staat een verpleegkundige met een dienblad in haar hand met daarop een Droste blikje etc. etc. etc.

Slimme marketing avant la lettre

Het Droste-effect, zoals het later bekend werd, was bedoeld als een slimme vorm van zelfpromotie en marketing.

De afbeelding suggereert dat Droste-cacao zo lekker en bevredigend is dat zelfs de verpleegkundige er graag een kopje van drinkt.

Het idee van oneindige herhaling op de verpakking was niet alleen een visuele truc, maar het symboliseerde ook de “herhaalde genieting” van Droste-cacao.

Het wonderlijke effect van de Paradox van zelfverwijzing

De paradox van zelfverwijzing ontstaat wanneer iets naar zichzelf verwijst op een manier die tot tegenstrijdigheden of schijnbare onlogische situaties leidt. Het is als een soort cirkelredenering waarbij de definitie of uitspraak zichzelf op de een of andere manier omvat. In het geval van het Droste-effect, wordt de paradox van zelfverwijzing weergegeven doordat een afbeelding een verkleinde versie van zichzelf bevat, wat leidt tot een visuele herhaling die in principe oneindig kan doorgaan. Deze visuele paradox laat zien hoe een bepaald concept of beeld naar zichzelf kan verwijzen en een soort eindeloze lus creëert!

N.B. In de wiskunde noemen ze dit effect ‘recursive’ en in de kunst ‘mise en abyme’. Jaja, jongens en meisjes, ik spreek mijn talen ; )!

Ik vind het gewoon een mooi blikje!

Wie had gedacht dat er zoveel ingewikkelde theorie kan schuil gaan achter gewoon een leuk blikje voor cacaopoeder! Overigens zijn er verschillende Droste blikjes in omloop. Allemaal hebben ze de verpleegkundige met het dienblad op de voorkant, maar de achterkant van het Droste blikje verschilt.

Droste cacao blikjes

Zo heb je deze:

Maar ook deze achterkant van een Droste blikje:

Droste cacao blikje kopen?

Je kunt Droste cacao blikjes nieuw kopen, maar je vindt ze ook in tweedehands winkels.De waarde van Droste blikjes is verschillend. In kringloopwinkels vind je ze soms al voor een paar euro, maar ze worden ook aangeboden voor bijna 100 euro.

De blikjes die ik in bovenstaande foto’s laat zien zijn allebei tweedehands. Op Etsy zag ik ook een blikje staan met als titel ‘zeldzame vondst,’ en dan kost het 12,95. Op blikkenwinkel.nl vind je de blikjes ook, en daar kosten ze ±3,95.

Droste cacao kopen?

Droste cacao is makkelijker te kopen dan de blikjes. Bij AH koop je een pakje Droste cacao van 250 gram voor 3,99.

Droste effect Escher

Iemand die het effect van Droste heeft toegepast in de kunst is de beroemde kunstenaar Escher. Escher begint met een afbeelding van een man die naar een foto kijkt. Als je verder kijkt dan merk je dat die afbeelding je steeds dieper in de tekening intrekt in een oneindige lus. Er komt geen einde aan. Je merkt dit heel mooi in onderstaand filmpje:

Droste effect in het Engels

Het Droste effect in het Engels is gewoon hetzelfde! De Engelsen hebben er geen speciale term voor bedacht. Wel heeft het effect in de kunst een Franse naam: mise en abyme.

Droste effect zelf maken?

Met een online editor kun je zelf ook dit effect maken met je foto’s of afbeeldingen. Hieronder een probeersel van mij met de zogenoemde Drostecreator:

Nog een mooi voorbeeld:

Tot slot

Hoe kan een simpel cacaoblikje zo’n effect hebben! Ik vind het heel leuk en bijzonder. Als je in de supermarkt bent en je ziet daar Droste cacao, dan weet je nu dat daar een heel verhaal achter zit.

Misschien pak je dan spontaan een doos Nesquick ; )

Leestip

Chocomel opwarmen. Dit is natuurlijk wel vloeken in de Droste kerk!

Wat gebruik jij om chocolademelk te maken?

Gebruikte bronnen onder andere Wikipedia, AH, Webdesignerdepot, Raamstijn, Etsy, Blikkenwinkel, Will Rosenbaum, Universiteit Leiden en Achterhoek Brocante.